نویسنده: احسان اعجازی (مدیر گروه) مهدی لکزی (دبیر گروه) | ۱۱ آبان ۱۴۰۰

نشست گروه مطالعات ترکیه با ارائه دکتر احسان اعجازی مدیر گروه ترکیه شناسی پژوهشکده مطالعات خاورمیانه و با حضور دکتر قدیر نصری، رییس پژوهشکده ، دکتر اسد الله اطهری ناظر علمی گروه ترکیه و جمعی از مهمانان، پژوهشگران و اعضای گروه برگزار شد. در ابتدا دکتر مهدی لکزی که مدیریت نشست را بر عهده داشت مقدمه ای کوتاه در زمینه موضوع نشست بیان کرد.

نویسنده: احسان اعجازی (مدیر گروه) | ۲۳ مهر ۱۳۹۹

فارغ از این‌که چه فردی در ژانویه 2020 وارد کاخ‌سفید شود، احتمالاً دولت آتی ایالات‌متحده سعی خواهد کرد تا ایران را برای ورود به مذاکرات گسترده با غرب به رهبری آمریکا ترغیب کند. با این وجود طبق نظرسنجی‌های اخیر نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز خواهد بود و دموکرات‌ها در کنگره (حداقل در مجلس نمایندگان) اکثریت را در اختیار خواهند داشت. هرچند نظرسنجی‌ها یک معیار قطعی برای پیش‌بینی نتایج انتخابات محسوب نمی شوند اما در این نوشتار پیروزی دموکرات‌ها مفروض گرفته شده است. در این صورت احتمال بازگشت آمریکا به برجام قوت خواهد گرفت اما نباید انتظار داشت که ایران با یک برجام اوباما محور روبرو خواهد بود بلکه به طور قطع بایدن بندهای جدیدی را به برجام خواهد افزود.

نویسنده: احسان اعجازی (مدیر گروه) | ۷ مهر ۱۳۹۹

به طور کلی رئیس‌جمهور ایالات‌متحده نسبت به کنگره از اختیارات بیشتری در حوزه سیاست خارجی برخوردار است. نقش کنگره در حوزه سیاست خارجی را تنها می‌توان به سه بخش کلی «نظارتی»، «تاییدی» و «تامین مالی جنگ» محدود کرد. در همین راستا می‌توان استدلال کرد که رئیس‌جمهور ایالات‌متحده و همراهانش در کاخ سفید، سیاستگذاران اصلی در حوزه سیاست خارجی آمریکا هستند. دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان به خوبی آگاه هستند که برای پیروزی در انتخابات، مسئله رونق اقتصادی بسیار حائز اهمیت است؛ با این وجود بین این دو طیف سیاسی تفاوت‌هایی در حوزه سیاست خارجی دیده می‌شود. به طور مثال، دموکرات‌ها به چند‌جانبه‌گرایی، مسئله تغییرات آب و هوایی و تسهیل مهاجرت بهای بیشتری می‌دهند. در عین حال برای هر دو حزب مسئله امنیت ملی موضوعی غیرقابل‌اغماض محسوب می‌شود. در این بین، مسئله ایران که پس از انقلاب اسلامی به موضوع امنیت ملی در آمریکا تبدیل شده بود، در حال حاضر به مسئله سیاست حزبی آمریکا هم تبدیل شده است بدین معنا که هیچ کدام از دو حزب تمایل ندارند که رفتار ایران به کم‌کاری و ناتوانی آنها نسبت داده شود.

نویسنده: احسان اعجازی (مدیر گروه) | ۱۷ شهریور ۱۳۹۹

اعلام برقراری رابطه رسمی و دیپلماتیک بین رژیم اسراییل و امارات را می‌توان گامی در جهت اجرایی شدن معامله قرن ارزیابی کرد. به احتمال فراوان آمریکایی‌ها تلاش خواهند کرد تا دو کشور بحرین و عمان را در هفته‌های آینده برای اعلام صلح با اسراییل ترغیب کنند. با این وجود به ترتیب قطر، کویت و عربستان آخرین کشورهای حوزه خلیج فارس خواهند بود که صلح تحمیلی با اسراییل را خواهند پذیرفت. به خصوص عربستان خود را به اجرای طرح صلح عربی بسیار متعهد می‌داند و به سادگی حاضر نخواهد بود که بدون تشکیل دولت مستقل فلسطینی صلح با اسراییل را بپذیرد. با این وجود باید توجه داشت بدون عبور هواپیماهای اسراییلی از آسمان عربستان ارتباطات بین امارات و اسراییل تقریبا غیرممکن می‌شود در نتیجه این کشور در رابطه بین اسراییل و امارات نقشی کلیدی ایفا خواهد کرد.

نویسنده: احسان اعجازی (مدیر گروه) | ۳۱ خرداد ۱۳۹۹

مدت هاست روابط سیاسی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با رژیم اسراییل در رسانه‌ها و محافل دانشگاهی بسیار برجسته شده است. روابط این کشورهای پادشاهی با اسراییل می‌تواند تاثیرات امنیتی و سیاسی قابل ملاحظه‌ای بر امنیت ایران داشته باشد. از آن‌جایی که کشور عمان در دو دهه اخیر روابط گسترده و حسنه‌ای با ایران داشته‌ است و در موارد متعدد نقش میانجی بین ایران و ایالات‌متحده، و همچنین دیگر کشورهای خلیج فارس، را ایفا کرده‌ است، هرگونه روابطش با اسراییل قطعاً پیامدهای امنیتی و سیاسی چشمگیری برای ایران خواهد داشت. در واقع توسعه روابط عمان با رژیم اسراییل می‌تواند راه را برای ایجاد و گسترش روابط دیگر کشورهای منطقه با رژیم اسراییل هموار کند و در نتیجه ایران باید همه تلاش خود را به کار بگیرد تا مانع توسعه روابط کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با رژیم اسراییل شود. به همین جهت در این نوشتار به پیامدهای سیاسی امنیتی روابط عمان با رژیم اسراییل می پردازیم تا با درک دلایل شکل‌گیری این روابط، بتوانیم شیوه‌هایی برای جلوگیری از تکرار آن در رابطه با دیگر کشورهای منطقه بیابیم.

نویسنده: احسان اعجازی (مدیر گروه) | ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۹

حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید، منازعه اعراب و فلسطین را که در اواخر دوره ریاست جمهوری اوباما در حاشیه سیاست خارجی ایالات متحده قرار داشت، وارد مرحله جدیدی نمود. با توجه به دوستی عمیق بین کابینه بنیامین نتانیاهو و دونالد ترامپ، دور از انتظار نبود که دولت ایالات متحده سیاستی را در قبال این منازعه در پیش بگیرد، که بیش از پیش در جهت منافع رژیم اسرائیل قرار داشته باشد. ابتکار «طرح معامله قرن» را می توان در همین راستا ارزیابی کرد. مفاد این طرح نشان می دهد که ایالات متحده در ابتکار خود تنها منافع حیاتی اسراییل را در نظر گرفته است و از فلسطینی ها می خواهد که با دریافت پول و گرفتن امتیازات اقتصادی اندک از حقوق خود چشم پوشی کنند. اما این طرح با چالش های جدی روبرو است.