چشم انداز جنگ نامتقارن يمن

جنگ نامتقارن به جنگ هايي می گویند كه دو طرف درگير در آن از امكانات نظامي و انساني و تكنولوژيك يكساني برخوردار نبوده و ناهمترازي و اختلاف سطح فاحشي بين دو طرف وجود داشته باشد.

در اينگونه منازعات، طرف ضعيف كه معمولا "ساكنان بومي و مورد تهاجم قرار گرفته شده" مي باشند ، تلاش مي كنند تا با استفاده از امتياز " شناخت بهتر محيط وقوع جنگ" و همچنين بكارگيري روشهاي ابتكاري، غير كلاسيك و بعضا غير منتظره ، به مقابله با طرف قوي تر بپردازد و ضمن به حداقل رساندن آسيب هاي دشمن به خود ، آنرا وادار به توقف جنگ و يا حتي عقب نشيني كنند.

از جمله بارزترين اينگونه منازعات مي توان به منازعات نظاميان آمريكايي  و ويتنام جنوبي از يك سو و چريك هاي ويتنام شمالي و ويت كنگ ها از سوي ديگر اشاره كرد. نمونه برجسته و معاصر اينگونه منازعات نيز ، جنگ 33 روزه حزب الله لبنان و اسرائيل در تابستان 2006 است.

به اعتقاد برخي از ناظران و تحليلگران مسائل استراتژيك و نظامي، تهاجم عربستان سعودي به يمن كه از 26 مارس سال جاري شروع شده ، به لحاظ كميت و كيفيت توان نظامي و نيروها و همچنين روشهاي عمليات نظامي طرفين، مصداق جنگ نامتقارن است. در اين جنگ كه بيش از 160 روز از شروع آن ( 26 مارس 2015) مي گذرد ، حداقل  بيش از 2500 يمني ( عمدتا غيرنظامي) كشته شده اند .

ائتلاف عربستان سعودي و برخي كشوهاي عرب منطقه، با بهره گيري از توان نظامي بالاي خود و بويژه نيروي هوايي به بمباران گسترده يمن پرداخته و علاوه بر اهداف نظامي ، مراكز آموزشي ، بهداشتي و حتي مسكوني صرف را نيز مورد اصابت قرار دادند. اين در حاليست كه بواسطه محاصره شديد يمن ، ارتش اين كشور و كميته هاي مردمي با محوريت جنبش انصار الله ، دسترسي چنداني به تجهيزات نظامي ندارند.

در اين بين سيد عبد الملك الحوثي، رهبر جنبش انصار الله يمن  اعلام كرده بود كه درصورت شدت گرفتن فشارها و تهاجمات، سكوت نكرده و برگ هاي تازه اي را رو خواهند كرد .

متعاقب همين امر، در حملات موشكي جمعه 4 سپتامبر انصار الله به يك انبار مهمات در منطقه الصافر استان مارب ، تعداد قابل توجهي از نظاميان سعودي، اماراتي و ديگر اتباع كشورهاي ائتلاف، كشته شدند. اين موضوع ضمن غافلگيري شديد عربستان و همراهانش در تهاجم به يمن ، موجبات تغيير نسبي محاسبات منازعه يمن شد و نشان داد كه تهديدات انصار الله، بدون پشتوانه و بي اساس نبوده و تا حدود زيادي قابليت اجرايي شدن دارد.

بايد توجه داشت كه انصار الله يمن، تجربه 6 جنگ تمام عيار با رژيم سابق يمن را دارند. در اين جنگها كه در آخرين آن در سال 2009، عربستان سعودي نيز به حمايت نظامي از سرهنگ علي عبد الله صالح پرداخته و تعداد زيادي جنگنده خود را در اختيارش قرار داده بود ، انصار الله با استفاده از تاكتيك هاي نبرد نامتقارن به شدت مقاومت نمود و نهايتا در مواضع خود پابرجا ماند. البته تعدادي از مبارزان و رهبران حوثي و بويژه سيد حسين الحوثي، رهبر سابق انصار الله در اين جنگ ها كشته شدند.

بنظر مي رسد تهاجم موشكي انصار الله ، هر چند باعث توقف بمباران هوايي يمن از سوي عربستان نشده و حتي در كوتاه مدت، شدت حملات به يمن را بيشتر كرده، اما برخي كشورهاي هم پيمان عربستان در اين منازعه را، براي ادامه اين همراهي ، متزلزل و مردد كرده است. به عنوان مثال اخباري مبني بر تصميم كشور امارات، كه حداقل 45 نظامي خود را در عمليات الصافر از دست داده، براي خروج نيروهاي زميني اش از يمن منتشر شد.

طولاني و فرسايشي شدن اين جنگ ، عدم تحقق اهداف عربستان و هم پيمانانش بويژه در زمينه تسليم كميته هاي مردمي و انصار الله و بازگشت عبدربه منصور هادي به قدرت، افزايش انتقادها و فشارهاي افكار عمومي درباره كشتار غير نظاميان، تقويت احتمال اقدامات غير منتظره ارتش و انصار الله عليه عربستان و هم پيمانانش، همگي دلايل و نشانه هايي از تقويت نظر آندسته از تحليل گراني است كه معتقدند اين جنگ بدون دستاوردي قابل توجه براي عربستان سعودي به پايان خواهد رسيد .

اما چنانچه عربستان و برخي هم پيمانانش نظير قطر بخواهند تعامل گرايي و واقعگرايي را در محاسباتشان به كنار گذاشته و به صرف آنچه "مقابله با گسترش نفوذ ايران در  منطقه" مي خوانند، اشتباهات خود را در يمن ادامه دهند، بيشتر از آنچه احتمالا و به سختي بدست خواهند آورد، بايد هزينه سنگين سياسي، نظامي و اقتصادي را به دوش بکشند.