دستاوردهای سفر وزیر امور خارجه چین به تهران
آقای وانگ یی؛ وزیر امور خارجه چین و هیات همراه در سفری رسمی به تهران 25 - 27 بهمن ماه 93 با مسئولان عالی رتبه کشورمان از جمله رئیس جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی، وزیر امور خارجه و رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام دیدار و گفتگو نمود. دستاورد اصلی سفر وزیر امور خارجه چین به ایران حرکت سریع‌تر دو کشور در مسیر دستیابی به یک روابط جامع راهبردی است.
بررسی جامع روابط دوجانبه ایران و چین و سوق دادن روابط در مسیر روابطی راهبردی، تبادل نظر پیرامون موضوعات منطقه‌ای از جمله مبارزه با افراط‌گرایی در خاورمیانه و رایزنی پیرامون موضوعات بین‌المللی بویژه دستیابی به توافق جامع هسته‌ای ایران مهمترین محورهای سفر وزیر امور خارجه چین به ایران بود.
با آغاز به کار دولت یازدهم، روابط چین و ایران همواره روند مثبت و رو به رشدی را تجربه نموده است. یکی از شاخص‌های اصلی در دیپلماسی هر کشوری میزان سفرها و ملاقات‌های سطوح عالی دو کشور می‌باشد که وضعیت روابط دو کشور را نشان می‌دهد. هرچند طی سال‌های گذشته تا حدودی از میزان سفرهای مقامات عالی رتبه چین به ایران کاسته شده بود اما این روند به سرعت در حال تغییر است.
سفر عضو شورای دولتی چین به ایران در آذر ماه 92، سفر عضو کمیته دائمی دفتر سیاسی حزب کمونیست چین در آبان ماه 92 و حال سفر وزیر امور خارجه چین پس از 8 سال به ایران نشانگر همین تغییر است. وزیر امور خارجه چین در کنفرانس خبری خود با دکتر ظریف اذعان داشت که رئیس جمهور چین در آینده‌ای نزدیک به ایران سفر خواهد کرد. در صورت تحقق سفر رئیس جمهور چین در سال 94 باید گفت این اولین سفر رئیس جمهور چین پس از 13 سال به ایران خواهد بود که خود توفیقی دیپلماتیک به شمار خواهد آمد.
از سویی آقای شی جین پینگ رئیس جمهور چین در سفر رسمی آقای دکتر روحانی به این کشور در خرداد 93، از روابط ایران و چین به عنوان "روابطی راهبردی" نام برد و تمایل و تصمیم رهبران چین برای گسترش همکاری‌های همه‌جانبه سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی- دفاعی و تکنولوژیک را با طرف ایرانی در میان گذاشت. هرچند دو کشور تقریباً در اکثر موضوعات سیاسی دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی با یکدیگر هم نظر بوده یا مواضعی بسیار نزدیک به یکدیگر دارند که نمونه بارز آن را می‌توان در تحولات سوریه، همکاری امنیتی مبتنی بر مبارزه با افراط‌گرایی در خاورمیانه و مخالفت با دخالت کشورهای خارجی در تحولات داخلی کشورهای منطقه دید. اما روابط اقتصادی دو کشور همچنان شاهد کاستی‌ها و نقاط ضعف زیادی است.
عمده مشکل و انتقاد افکار عمومی از روابط اقتصادی ایران و چین را نه در روابط اقتصادی دو دولت بلکه در بخش تجاری و خصوصی باید دنبال نمود. در حالی که چین به عنوان بزرگترین خریدار نفتی ایران، پیش و پس از تحریم‌های ناعادلانه غرب علیه ایران نقشی محوری ایفا نموده و دولت ایران درآمدهای نفتی حاصل از فروش نفت به چین صرف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کلان کشور توسط چین از جمله خطوط متروی تهران، پروژه‌های سد سازی، پالایشگاه اراک، کارخانه سیمان تبریز و ... کرده است، برخی تجار دو کشور از خلا نظارت جامع در مبادی ورودی و خروجی ایران و چین سوء استفاده نموده و با واردات کالاهای غیراستاندارد از مبادی رسمی یا قاچاق کالاها از مبادی غیررسمی نارضایتی بخش عمده‌ای از مصرف‌کنندگان ایرانی را سبب شده‌اند.
باید این مهم را در نظر داشت که برای اقتصاد چین به عنوان بزرگترین کارخانه تولیدی جهان با حجم تجاری 2/4 تریلیون دلاری در سال 2013، روابط تجاری 8/51 میلیارد دلاری با ایران تنها 2/1 درصد از کل روابط تجاری چین را شامل می‌شود و در تحلیل‌ها نباید در این خصوص اغراق نمود. وزیر امور خارجه چین در کنفرانس خبری با دکتر ظریف از آمادگی چین برای سرمایه‌گذاری در ایران در قالب طرح کمربند اقتصادی جاده ابریشم و افزایش روابط در بخش‌های صنایع و انرژی خبر داد. در صورت توافق طرفین برای چنین چرخشی در روابط اقتصادی میان خود یعنی حرکت از روابط تجاری امروز به روابط مبتنی بر سرمایه‌گذاری و انتقال تکنولوژی و صنعت، ایران و چین در اقتصاد نیز گام در مسیری بلندمدت و راهبردی می‌گذراند.
توافق جامع هسته‌ای ایران و 1+5 نیز یکی از محورهای کلیدی مذاکرات وزیر خارجه چین در تهران بود. در حالی که وزیر امور خارجه چین در تهران را مذاکره کننده ارشد این کشور در 5+1 نیز همراهی می کرد، وزیر امور خارجه چین بار دیگر مذاکره را تنها راه‌حل ممکن دانست و اعلام داشت "ما همیشه به تداوم مذاکرات هسته‌ای پابیند هستیم و در این مذاکرات فعالانه شرکت داشته‌ایم. چین همیشه به حل و فصل صلح‌آمیز مسأله هسته‌ای اعتقاد داشته و با گزینه نظامی و تحریم‌های یکجانبه موافق نیستم". وزیر امور خارجه چین نیز ضمن برشمردن الزامات یک توافق خوب به اثرات منطقه‌ای و بین‌المللی آن نیز این گونه اشاره نمود که "معتقدم در حال حاضر مذاکرات با فرصتی تاریخی و در عین حال برخی مشکلات مواجه هستند. این موضوع باید به نحو احسن حل و فصل شود. فکر می‌کنم که رسیدن به این توافق جامع برای دفاع از حقوق قانونی ایران من‌جمله حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای مؤثر خواهد بود و همچنین کمک خواهد کرد ملت ایران از این تحریم‌ها خارج شده و شاهد توسعه اقتصادی و اجتماعی باشند. این توافق به ثبات بین‌المللی و منطقه‌ای نیز کمک می‌کند و در نهایت الگویی برای جامعه جهانی خواهد بود که نشان می‌دهند می توان مسائل را از طریق مذاکرات حل کرد."
سفر وزیر امور خارجه چین به ایران و دستاوردهای این سفر بار دیگر اصول سیاست خارجی ایران را که مبتنی بر احترام متقابل به حاکمیت ملی دیگر کشورها و همکاری جامع مبتنی بر اشتراک منافع همگان است را یادآوری می‌کند. ایران و چین به عنوان دو قدرت موثر در شرق و غرب آسیا زمینه‌های همکاری فراوان سیاسی، اقتصادی و صنعتی، نظامی، امنیتی و فرهنگی در ابعاد دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی دارند؛ از یک‌سو اهمیت روز افزون چین به عنوان قدرت در حال ظهور جهانی و ایفای نقش منطقه‌ای و بین‌المللی توسط این کشور، ظرفیت‌های صنعتی و تولیدی اقتصاد چین و نقش مکمل آن برای اقتصاد ایران و جایگاه چین در واردات انرژی از ایران به عنوان بزرگترین کشور واردکننده انرژی در جهان، از مهمترین دلایلی است که ایران روابط همه‌جانبه خود با چین را فارغ از روابط خود با هر کشور دیگری یا متاثر از هر موضوعی تعقیب می‌نماید.
جایگاه موثر و سازنده منطقه‌ای ایران در صلح و ثبات خاورمیانه، نقش ایران در طرح جاده ابریشم زمینی- دریایی و کمربند اقتصادی قرن 21 که توسط رئیس جمهور چین برای توسعه اقتصادی غرب چین و تقویت اتصالات این کشور با جهان طرح شده است و از همه مهمتر جایگاه خاورمیانه در امنیت انرژی چین از موضوعاتی است که منافع چین را در تعقیب روابطی همه‌جانبه با ایران ملموس می‌سازد. در چارچوب مبتنی بر منافع متقابل دو کشور، می‌توان چشم انداز روابط ایران و چین را روابطی جامع و مبتنی بر همکاری راهبردی قلمداد نمود و به طور کلی حرکت سریع‌تر دو کشور در مسیر دستیابی به یک روابط جامع راهبردی را می توان دستاورد اصلی سفر وزیر امور خارجه چین به ایران دانست.