پیشنهادهایی برای بهبود جهت گیری سیاست خارجی کشور در ارتباط با آمریکا

آنچه در این مختصر ارائه می شود ترسیم وضعیت و ارائه پیشنهاد نسبت به دولت آتی آمریکاست:

1. سیاست خارجی کشورمان در برخورد با تحولات انتخاباتی در آمریکا از نوعی بی تفاوتی ظاهری و نگرانی باطنی رنج می برد و در حالی که خود را نسبت به پیروزی هر یک از دو نامزد بی تفاوت نشان می دهد، اما باطنا خواستار پیروزی ترامپ نیست.

2. ترامپ با اقدامات یکجانبه، خروج از برجام ، اعمال تحریم ها و فشارهای حداکثری و سرانجام با شهادت رساندن سردار سلیمانی و لاف زدن دائمی نسبت به انجام این اقدام جنایتکارانه به فرض پیروزی مجدد هیچگونه شانسی در ارتباط با مذاکره با جمهوری اسلامی را ندارد. سناریوی محتمل در ارتباط با پیروزی ترامپ افزایش تنش در سطح منطقه و جهان است. جمهوری اسلامی ایران نیز ناگزیر خواهد بود در دفاع از ارزش های اسلامی، انقلابی و ملی و با رعایت اصل عزت در سیاست خارجی و با پیش کنشگری فعال ابتکار عمل را به دست گیرد.

3. اما در صورت پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا شرایط پیچیده تری حاکم خواهد شد و بار دیگر مشت آهنین هسته اصلی قدرت در آمریکا در دستکش مخملی فرو خواهد رفت و شرایط برای ظهور احتمالات گوناگون را فراهم می سازد. به نظر می رسدافزون بر مرحله گذار از دولت ترامپ به دولت بایدن که در آن تحریم ها و فشار حداکثری به اوج خود خواهد رسید. بایدن نیز بر همین موج فشار حداکثری خواهد رفت تا با آزادی عمل موقعیت ممتاز تری در بازگشت به برجام برای خود ایجاد کند. طبیعتا می توان انتظار داشت که شرط و شروط های جدید تری برای کاهش تحریم ها از سوی بایدن مطرح گردد.

4. جمهوری اسلامی ایران می بایست با بهره گیری از تجارب پیشین در گفتگو با طرف آمریکایی برای کنشگری در محیط تازه ای که در سطح بین المللی ایجاد می شود از ساختار سازی های جدید، فرآیندهای پیچیده و پیشرفته و خلاقیت و ابتکار عمل گسترده تر و هدفمند تر برخوردار شود.

5. از آنجا که تجربه نشان داده است، جمهوری اسلامی در سیاست خارجی و دیپلماسی بین المللی عموما محافظه کارانه رفتار می کند. باید انتظار داشت منتظر بماند تا بایدن پس از تسلط به اوضاع و فراغت از امور انتخاباتی و مسائل داخلی طرح ها و پیشنهادهای خود را در رابطه با ایران مطرح کند. اما به نظر می رسد این بار خوب خواهد بود اراده لازم برای پیش دستی و ابتکار عمل نه برای مذاکره بلکه برای تثبیت مواضع و دست بالاتر فراهم شود تادر صورت ضرورت اگر راه حلی برای مسائل قابل حل تصور باشد با اقدام مناسب آگاهانه و هوشمندانه انجام گیرد.

6. به همین منظور پیشنهاد می شود با توجه به این که بار ها گفته شده است، جنگ پیچیده ای میان آمریکا و ایران در جریان است، برای پرهیز از شکاف های داخلی، قرارگاهی برای وحدت تصمیم گیری و هماهنگی در اقدام در عالیترین سطوح کشور با حضور دستگاه های دیپلماتیک ، امنیتی، نظامی و اقتصادی ویژه آمریکا ایجاد شده تا وحدت رویه لازم برای رویدادها و روندهای آینده فراهم شود. بدیهی است چنین ساختاری میتواند از ایجاد نفوذ در لایه های تصمیم گیری کشور از سوی آمریکا جلوگیری نماید. وحدت فرماندهی در چنین قرار گاهی می تواند از تبعات سیگنال های بی جا و بی موقع و ارسال علائم مختلف از سوی لایه های مختلف قدرت در کشور جلوگیری نماید. باید پذیرفت که از این پس برخورد با آمریکا به مراتب پیچیده تر حساس تر از دوران پیشین خواهد بود. لذا نباید فرصت هایی برای امید بستن آمریکا به تحرکات داخلی با هدف ایجاد شکاف و بحران ایجاد شود.