استراتژى برد- برد در برنامه هسته‌اى ايران

در آستانه کنفرانس استانبول بين ايران و گروه 1+5 (پنج عضو دائمى‌شوراى امنيت يعنى آمريکا، انگليس، فرانسه، روسيه، چين به علاوه آلمان)، مسئله اصلى دو طرف همچنان "حفظ" يا "توقف" غنى سازى اورانيوم در خاک ايران است. اما على رغم اختلاف موجود و مواضع سخت دو طرف، موضوع هسته‌اى ايران همچنان فاصله زيادى تا رسيدن به بن بست کامل دارد. در اين راستا، تعامل بيشتر بين دو طرف با هدف "اعتماد سازى" و حرکت به سوى يک بازى "برد-برد" مى‌تواند کليد حل بحران باشد .
 

سیاست هسته‌ای ایران بر محوریت حفظ "چرخه مستقل سوخت اتمی" در خاک ایران، همکاری با جامعه بین المللی فقط در چارچوب مقررات IAEA و تقویت خلع سلاح عمومی‌منطقه ای و جهانی قرار دارد. هدف این سیاست گسترش فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای با تکیه بر دانش بومی‌است. در مقابل، کشورهای غربی و در راس آن آمریکا این سیاست ایران را به موضوع احتمال تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای ایران ربط می‌دهند و بر جنبه "بازدارندگی" و به اصطلاح خطرات این برنامه برای صلح منطقه ای و جهانی تاکید می‌کنند. توجیه این دیدگاه غربی (مبتنی بر احتمالات) این است که کشوری که کنترل کامل بر تولید سوخت مستقل داشته باشد می‌تواند در فاصله زمانی یک تا سه ماه تسلیحات اتمی‌ تولید کند. در ميان کشورهای گروه 1+5، آمريکا همچنان مصمم به تداوم سياست تحريم‌هاى سخت عليه ايران به اميد تغيير سياست هسته‌اى اين کشور است و صحبت از دور جديدى از تحريم‌ها قبل از کنفرانس استانبول مى‌کند. 
 

مشکل اصلی آمريکا و قدرت‌هاى بزرگ با ایران این است که سياست هسته‌ای ایران نظم سنتی موجود در NPT و در شورای امنیت سازمان ملل را به چالش می‌کشد. در چارچوب NPT، دسترسی به سوخت مستقل یک راه جدید در NPT است که انحصار فروش سوخت هسته‌ای را از دست کشورهای هسته‌ای خارج می‌کند. همچنین مدل ایران در بهره برداری گسترده از اتم برای توسعه پایدار یک رنسانس هسته‌ای برای کشورهای در حال توسعه و به خصوص منطقه خاورمیانه به حساب می‌آید که حتی می‌تواند روند رو به رشد استفاده از سوخت مستقل در فعالیت‌های هسته‌ای را تشویق کند. نهایتاً استفاده ایران از حق حاکمیتی خود در پذیرش یا عدم پذیرش بازرسان آژانس خود چالشی جدی برای جریان غالب غربی در آژانس است که به طور سنتی مسائل مربوط به امور پادمان، امور حقوقی و تکنیکی را در آژانس تحت کنترل داشته است.