جنگی در منطقه خاورمیانه روی نخواهد داد

ایان فاینستاین سناتور دموکرات و رئیس کمیته اطلاعات سنای آمریکا گفته است ایران و آمریکا به سمت تصادم و رویارویی می‌روند. رییس‌جمهور فرانسه هم اخیرا مدعی شد علائم و نشانه‌ها حاکی از این است که مقامات تهران دوست دارند به سمت برخورد نظامی پیش روند.
 

از سوی دیگر چندی پیش بشار اسد نسبت به احتمال بروز جنگ در خاورمیانه هشدار داده بود. این در حالی است که ترکیه در نزدیکی مرز این کشور به انجام مانور نظامی مشغول است. همچنین این کشور امروز نیروهای خود را وارد خاک عراق کرد. شرایط منطقه بسیار بی ثبات و حساس است. 
 

در همین زمینه دکتر کیهان برزگر رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار فرارو گفت: من احتمال بروز جنگ در منطقه را نمی دهم.     
 

به این موضوع می توان در دو سطح جهانی و منطقه ای نگاه کرد. در سطح جهانی آمریکا در حال خارج کردن نیروهای خود از افغانستان و عراق است و یا حداقل قول هایی در این زمینه داده است و این نشان می دهد افکار عمومی در آمریکا دیگر ظرفیت حضور بیشتر نیروها را در این دو کشور ندارد و قانع کردن افکار عمومی آمریکا برای تداوم این جنگ ها بسیار سخت است. به همین دلیل آمریکا در موقعیتی نیست که جنگی دیگری را آغاز نماید.
 

در سطح منطقه ای هم گرچه تنش ها زیاد است اما کشورهای منطقه به خوبی می دانند که جنگ به نفع هیچ کدام از طرف های درگیر نخواهد بود.
 

از سوی دیگر ترکیه گرچه نیروی نظامی قوی ای دارد اما توان لازم برای هدایت بحران (یعنی مداخله نظامی در سوریه) از طریق جنگ را ندارد. چون افکار عمومی ترکیه حاضر نیست بهای آن را بپردازند.
 

بنابراین آن ظرفیت لازم برای اینکه ترکیه نیروهای خود را وارد سوریه بکند، وجود ندارد. ترکیه به خوبی می داند جنگ و تقابل با توجه به هم پیوستگی تنش و بحران در منطقه خاورمیانه بلافاصله به مرزهای ترکیه سرایت خواهد کرد.
 

 رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه توضیح داد: البته ورود نیروهای ترکی به عراق مسئله جدیدی نیست و ترک ها همواره نیروهای خود را برای تعقیب نیروهای پیکارجو یا خشونت گرای کرد وارد عراق می کنند. اما اینکه جنگ در غالب جدیدی شکل بگیرد مثلا در بحران سوریه، من تردید دارم.
 

دکتر برزگر ضمن اشاره به ماجراجویی عربستان در اتهام اخیر آمریکا علیه ایران خاطرنشان ساخت: عربستان هم توان ورود به یک جنگ را ندارد. حتی اگر جنگ میان کشورهای اروپایی و آمریکایی با ایران باشد. زیرا عربستان به خوبی می داند تاثیرات این جنگ برای اقتصاد و مسائل سیاسی و امنیتی عربستان فاجعه بار خواهد بود.
 

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران هم بارها عنوان کرده که خواستار گسترش تنش و جنگ در درون منطقه نیست. بنابراین علی رغم تمامی ادعاها من گمان نمی کنم به جنگ در درون منطقه نزدیک شویم بلکه به اعتقاد بنده همه این ادعاها یک هدف دارد و آن افزایش فشار بر ایران و  نشان دادن این که یک ائتلاف منطقه ای و بین المللی علیه ایران در حال شکل گیری است و طبیعی است که اروپایی ها هم سعی کرده اند خودشان را به نگاه آمریکا نزدیک سازند.
 

در نهایت به نظر بنده همه این مسائل به این دلیل است که فشار علیه ایران به خصوص درباره مسئله هسته ای افزایش یابد.
 

ایشان در پاسخ به این سوال که آیا امکان دارد آمریکا برای خارج شدن از بحران اقتصادی اقدام به جنگ افروزی نماید؟ گفت: این تحلیل از قدیم وجود داشته و می تواند صرفا یک دلیل از دلایل متعدد باشد اما بدان معنی نیست که آمریکا صرفا وارد جنگ می شود تا اقتصاد خودش را نجات دهد. چون هر جنگی هزینه های سیاسی-امنیتی و مشروعیتی هم برای آمریکا در سطح جهانی دارد.
 

جنگ یکی از ابزارهایی است که آمریکایی ها فکر می کنند با آن می توانند بحران ها را مدیریت کنند اما با جنگ هایی که در درون منطقه شکل دادند مانند جنگ افغانستان و عراق، به نظر من آمریکایی ها به این نتیجه می رسند که با جنگ نمی توانند به آن نتیجه مطلوب خود آنطور که در دهه های گذشته  می رسیدند، برسند. زیرا بحران ها در خاورمیانه بسیار پیچیده و به هم پیوسته هستند و جنگ به افزایش بحران ها می انجامد.
 

به طور مثال در بحران افغانستان، جنگ آمریکا، بحران را کاهش نداده بلکه حتی بر شدت آن اضافه کرده و نتیجه آن این است که طالبان در حال بازگشت به قدرت است. آمریکا که به بهانه مبارزه با تروریسم طالبان وارد جنگ شد و حال علاقه مند است با همان تروریست های طالبان وارد مذاکره شود. یعنی جنگ به آن نتیجه مطلوب خودش نرسیده است. این مسئله مطمئنا برای آمریکا هزینه های سیاسی خواهد داشت.
 

بنابراین به اعتقاد بنده استفاده از ابزار جنگ برای مدیریت بحران ها در استراتژی آمریکا در مدیریت مسائل جهانی در حال تغییر است و بر همین اساس است که اوباما اعلام کرده از طریق همکاری های جهانی و منطقه ای است که می توان بحران ها را حل و فصل کرد و جنگ راه حل نهایی نیست.
 

وی در پاسخ به این سوال که آیا تلاش آمریکا برای تحریم سوریه و یا ایران در شورای امنیت در راستای جنگ افروزی نیست؟ گفت:تحریم ها برای آن است که وارد جنگ نشد زیرا که هزینه های جنگ بیشتر از تحریم است.
 

 دکتر برزگر ادامه داد: اصولا برای جلوگیری از رشد افکار ضدآمریکایی در خاورمیانه، تحریم بهتر از جنگ است و همیشه به همین صورت بوده که هر جا آمریکایی ها جنگی ایجاد کردند موجب کاهش محبوبیت آنها شده و بر پیچیدگی بحران افزوده شده است.
 

بنابراین طبیعی است که آنها سعی می کنند از طریق تحریمهای سخت و ائتلاف های بین المللی یک کشور را در شدیدترین فشار ها قرار دهند تا از سیاست هایی که به اصطلاح آمریکا و غرب مخالف روندهای سیاسی موجود و امنیت جهانی است دست بردارند. به همین علت نیروهای غربی علاقه دارند بحران ها را با حداقل هزینه به نفع خود پیش ببرند. بدین لحاظ به اعتقاد بنده جنگ آخرین راه است.
 

دکتر برزگر در پایان یادآوری نمود: همچنین باید توجه داشت که افکار عمومی غرب در حال حاضر شدیدا ضد جنگ است و دلیل آن هم این است که جنگ هایی که در منطقه اتفاق افتاده اساسا ناموفق بوده است.