ترجمان استراتژیک
روسیه در قزاقستان قمار می‌کند
نویسنده: دمیتری ترنین
ترجمه: هیراد مخیری، دبیر گروه بررسی ملاحظات استراتژیک روسیه در خاورمیانه
وقوع بحران اخیر قزاقستان، کرملین را بسیار غافلگیر نمود، بحرانی که به‌عنوان اعتراضی علیه افزایش شدید قیمت سوخت آغاز شد و در مدت یک هفته با سرعتی برق‌آسا در سراسر این کشور پهناور گسترش یافت و نهایتاً در پایتخت سابق، شهر آلماتی به خشونت گسترده کشیده شد. تنها چند روز قبل از سال نو، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در یک نشست غیررسمی در سن‌پترزبورگ میزبان رئیس‌جمهور کنونی قزاقستان، قاسم ژومارت توکایف و سلف و حامی بسیار بانفوذش، نورسلطان نظربایف و چند تن از رهبران پس از فروپاشی شوروی بود. باید توجه داشته باشیم که هیچ‌یک از اتفاقاتی که در آن زمان در حال رخ دادن بود، قابل پیش‌بینی نبود.
به محض اینکه این دو رهبر به خانه برگشتند اعتراضات شروع شد. این اعتراضات که با حذف سقف قیمت سوخت وسایل نقلیه آغاز شده بود، منجر به تحریک احساسات عمومی مردم در راستای مسائل گذشته نظیر نابرابری اجتماعی، فقر و فساد حاکمیت گردید. در عرض سه روز، ساختمان‌های دولتی و خودروهای پلیس به آتش کشیده شد، بانک‌ها و فروشگاه ها غارت شدند و فرودگاه بین‌المللی آلماتی توسط معترضان اشغال شد. همان‌طور که پلیس تلاش می‌کرد تا کنترل آلماتی را دوباره به دست آورد، گزارش شد که ده‌ها معترض و 18 مأمور امنیتی کشته شدند.
گسترش سریع اعتراض‌ها در سراسر این کشور پهناور، از سویی ضعف واکنش اولیه مقامات را مشخص کرد و از سویی دیگر، ماهیت فزاینده این اعتراضات خشونت‌آمیز؛ تصور گسترش این سایه هرج‌ومرج در کشوری که متحد روسیه در سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) و هم شریک آن در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، باوجود طولانی‌ترین مرز زمینی مشترک محافظت نشده جهان (7500 کیلومتر) می‌باشد را افزایش داده است. باید توجه داشته باشیم که از جمعیت 19 میلیونی قزاقستان، 5/3 میلیون نفر آن را روس تباران تشکیل می‌دهند.
لازم به ذکر است، در مسکو هرگز دغدغه‌ی خاطری در مورد رژیم حاکم بر قزاقستان وجود نداشت. در درجه اول، حتی برخی از ویژگی‌های حاکمیت قزاقستان نظیر اقتدارگرایی، به‌عنوان ویژگی تثبیت‌کننده و همچنین مشکلات دیگری مانند فساد در این کشور نفت‌خیز، به‌عنوان مسئله‌ای اجتناب‌ناپذیر از جانب مسکو تعبیر می‌شد.
اما برخی از اقدامات این کشور آسیای مرکزی مانند پیگیری سیاست خارجی چند جانبه-با رویکرد توازن بخشی در مقابل روسیه و (چین، کشورهای غربی و ترکیه درحالی‌که اسما متحد روسیه بودند)- به‌عنوان اقدامی تحریک‌کننده علیه روسیه محسوب می‌شد. در قزاقستان، روسیه همان مشکل مشابه در بلاروس را داشت: رژیم حاکم توانسته بود، ارتباطات سیاسی مسکو در این کشور را در انحصار خود درآورد. در مقابل نخبگان سیاسی نیز، هرکسی را که مشکوک به داشتن ارتباط خیلی نزدیک با روسیه بود، یا جایگزین و یا منزوی می‌نمود. علاوه بر این، روسیه در سیاست خود رسمی دارد که اغلب به‌منظور حفظ روابط پایدار با یک متحد مهم، شریک و همسایه، در مقابل ظهور ناسیونالیسم قومی قزاق و گزارش‌های تبعیض نژاد روسی در قزاقستان، چشمان خود را بسته نگاه می‌دارد...
Source: Dmitri, Trenin. (2022), “Russia Takes a Gamble in Kazakhstan”, Available at: https://carnegiemoscow.org/commentary/86141, (Accessed On: 2022/01/20), (Published On: 2022/01/06)
جهت ارجاع علمی: دمیتری ترنین، «روسیه در قزاقستان قمار می‌کند»، ترجمه: هیراد مخیری، تاریخ انتشار در سایت مرکز: 1400/11/2
https://www.cmess.ir/Page/View/2022-01-22/4976
جهت دانلود متن کامل
نویسنده
هیراد مخیری (دبیر گروه)
هیراد مخیری، پژوهشگر مهمان و دبیر گروه بررسی ملاحظات استراتژیک روسیه در خاورمیانه در مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه می باشد. وی دانش آموخته مقطع دکتری در رشته روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان می باشد. حوزه مطالعاتی نامبرده مسائل روسیه و قفقاز می باشد.