تكرار ادعا برای تقویت آن/ رحمن قهرمانپور
گزارش پادمانی آژانس یا به تعبیر فنی‌تر گزارش اجرای توافق پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در حالی منتشر شد كه خط شروع شده از زمان روی كار آمدن آمانو در این گزارش هم ادامه دارد. این خط عبارت است از زمینه‌سازی حقوقی ـ فنی برای برخی ادعاهای سیاسی كشورهای غربی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران. آمانو در كل چند خط اصلی را دنبال می‌كند كه در گزارش اخیر هم شاهد آن هستیم.
1ـ تكرار این نكته كه درخواست‌های آژانس از جمهوری اسلامی ایران مبنای حقوقی دارد در پاسخ به این اعتراض ایران كه آژانس بیشتر از آنكه كار فنی و تخصصی انجام دهد كار سیاسی انجام می‌دهد. در همین راستا در ابتدای چند گزارش اخیر آمانو آمده كه گزارش‌دهی آژانس به شورای امنیت و درخواست از ایران برای تعلیق غنی‌سازی مبنای حقوقی دارد.
2- در حالی كه بنا بر ادعای 16 نهاد اطلاعاتی آمریكا كه در سال 2007 منتشر شد و اخیرا مورد تایید مجدد كلی قرار گرفت، ایران در سال 2003 برخی برنامه‌های هسته‌ای خود را متوقف كرده است، گزارش آمانو درست برخلاف این ادعا كه هیچ‌گاه مورد تایید ایران قرار نگرفته، می‌گوید به شواهدی دست پیدا كرده مبنی بر اینكه احتمالا ایران پس از سال 2004 هم برخی اقدامات ادعایی را ادامه داده است. از این نظر دیدگاه آژانس در تعارض با ادعاهای خود آمریكایی‌هاست. آژانس تاكنون نگفته چگونه به این جمع‌بندی رسیده است.
3- آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای چندمین بار از ایران خواسته در مورد اسناد مربوط به اقدامات ادعایی توضیح دهد. جمهوری اسلامی ایران اسناد مزبور را جعلی می‌داند چون تاكنون اصل این اسناد به ایران داده نشده و فقط نسخه الكترونیكی آنها به مسئولان ایرانی نشان داده شده است. در چند گزارش اخیر آمانو گفته است به اطلاعات جدیدی در موردی مطالعات ادعایی دست یافته است. در گزارش حاضر و در بند 35 هم گفته شده آژانس اطلاعات بیشتری در مورد مطالعات ادعایی در فاصله ارائه گزارش قبلی تا گزارش فعلی دریافت كرده كه تقویت‌كننده ادعای آژانس در مورد تلاش ایران برای تغییر شكل خرج یك موشك جهت حمل كلاهك هسته‌ای می‌باشد. آژانس ادعا می‌كند در حال بررسی و ارزیابی این اطلاعات جدید است.
4 - در مورد تاسیسات غنی‌سازی فردو آژانس اصرار دارد كه زمان‌بندی ارائه شده از سوی ایران نمی‌تواند مورد تایید آژانس باشد. در اینجا اختلاف اصلی بر سر اجرای كد الحاقی 1/ 3 است. جمهوری اسلامی ایران می‌گوید به دلیل عدم اجرای این كد تعهدی برای دادن اطلاعات مربوط به طراحی در فردو پیش از تزریق مواد هسته‌ای چشمه نداشته و ندارد و صرفا برای اعتمادسازی اطلاعاتی را در اختیار آژانس گذاشته است. لیكن آژانس می‌گوید براساس توافق پادمانی، ایران نمی‌تواند یكجانبه اجرای كد الحاقی 1/ 3 را متوقف كند.
در كل باید گفت از زمان انتخاب آمانو به جای محمد البرادعی، وی بیشتر از سلف خود گزارش‌های منفی‌تر در مورد اجرای توافق پادمانی ارائه كرده و در مورد گزارش حاضر نیز این نكته صادق است. از یك منظر بدبینانه شاید بتوان ادعا كرد وی در مسیری حركت می‌كند كه انتهای آن احتمالا طرح این ادعاست كه ایران نیت انحراف داشته است. مجموع شواهد و قرائن نشان می‌دهد آژانس درصدد است با ادامه روند كنونی چنین ادعایی را فنی و حقوقی جلوه دهد. ضرورت دارد مسئولان ذی‌ربط در این مورد اقدامات مقتضی را در نظر بگیرند. چه‌بسا سكوت در برابر ادعاهای آژانس راهگشا نباشد.
منبع : تهران امروز
پژوهشگر ارشد مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه