بررسی مسایل استراتژیک خاورمیانه

تعداد 66

به بهانه صد سالگی هنری کیسینجر: درس‌هایی که می‌توان آموخت

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۸ خرداد ۱۴۰۲

درحالی ‌که هنری آلفرد کیسینجر 100 سالگی حیات خود را در 27 مه جشن می‌گیرد، منطقی است که به گذشته نگاه کنیم و میراث او را بررسی کنیم و ببینیم که او چگونه - چه خوب و چه بد - بر دنیایی که در آن نقش مهمی داشته، تأثیر گذاشته است.

عادی‌سازی روابط ایران و عربستان از منظر جایگاه چین

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۵ فروردین ۱۴۰۲

در 10 مارس 2023، دو رقیب منطقه ‌ای یعنی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی به توافقی دست یافتند که برنامه‌ای گام‌ به ‌گام برای احیای روابط بین دو کشور ارائه می‌کند. این قرارداد که در پکن امضا شد گویای نفوذ چین در خاورمیانه است، به ویژه در میان نگرانی‌های دیگر ضامن امنیت سنتی منطقه یعنی ایالات متحده در اوکراین و نیز منطقه ایندوپاسیفیک. خبر آشتی ایران و عربستان سعودی با استقبال از سوی دولت بایدن مواجه شد.

پایان دموکراسی اسرائیل؟

نویسنده: حمیدرضا کریمی  |   ۶ اسفند ۱۴۰۱

بنیامین نتانیاهو پس از کسب یک پیروزی غیره منتظره در انتخابات نوامبر ۲۰۲۲، راست‌گرا ترین دولت تاریخ اسرائیل را تشکیل داده است. اعضای افراطی ناسیونالیست و افراطی ارتدوکس این کابینه در مورد همه چیز اتفاق نظر ندارند، اما بر یک هدف متمرکزاند که عبارت است از: تضعیف قوه قضاییه اسرائیل و تقویت کنترل دولت بر دادگاه‌ها و خدمات دولتی. ماه گذشته دولت نتانیاهو از برنامه‌ هایی برای انجام این کار رو نمایی کرد.

امکان‌سنجی عادی‌سازی روابط اسرائیل و سودان

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۳۰ بهمن ۱۴۰۱

الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل اخیرا اعلام کرد که در 2 فوریه 2023 به خارطوم سفر کرده که نقطه عطف جدیدی در مسیر ایجاد روابط رسمی و تمام‌عیار بین سودان و اسرائیل بوده است. وزیر خارجه مدعی شد که با ژنرال عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیت سودان و رهبر نیروهای مسلح، دیدار کرده است تا گام‌های پایانی را برای توافق نهایی صلح بین دو کشور تحت نظارت آمریکا انجام دهد؛ البته مشروط به اینکه این توافق تنها پس از تشکیل دولت انتقالی غیرنظامی در سودان امضا شود

رفتار دولت جدید اسرائیل در قبال قدرت‌های بزرگ

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۳ دی ۱۴۰۱

بدون شک، عرصه سیاسی در اسرائیل با دولت جدید راست افراطی در سال 2023 که حاصل پنجمین انتخابات در چهار سال اخیر برای کنست در نوامبر 2022 بود، شاهد یک تغییر چشمگیر است. اعضای ائتلافی که بنیامین نتانیاهو تشکیل داده نگرانی‌های جامعه بین‌المللی را به دلیل حساسیت مناقشه اسرائیل و فلسطین از یک‌سو و تلاش آمریکا برای کاهش اختلافات کشورهای عربی با اسرائیل از سوی دیگر برانگیخته است. با این ‌حال، یک از مهم‌ترین سوا لاتی که باید به آن پاسخ داده شود این است که دیپلماسی اسرائیل نسبت به قدرت‌های بزرگ که نقش مهمی در هدایت نظام بین‌الملل ایفا می‌کنند چیست

کنست بیست و پنجم: تأملی بر نتایج انتخابات اسرائیل

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۷ آبان ۱۴۰۱

اردوگاه جناح راست اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو، رهبر مخالفان، در بیست و پنجمین انتخابات کنست که در تاریخ 1 نوامبر برگزار شد به پیروزی بزرگی دست یافت، زیرا اردوگاه نتانیاهو موفق به کسب 64 کرسی شد و می‌تواند به‌آسانی یک دولت کاملاً راست‌گرا تشکیل دهد. از سوی دیگر، اردوگاه ضد نتانیاهو تا حد معناداری افول کرد و حزب چپ‌گرای مرتص پس از گذشت 30 سال دیگر در کنست جایی ندارد و راست افراطی جایگاه خود را به شکلی بی‌سابقه در نظام سیاسی اسرائیل تقویت کرد که نماینده برجسته آن‌ها حزب صهیونیسم مذهبی است. این یادداشت تحلیلی نتایج انتخابات اسرائیل و عوامل منجر به این نتایج را بررسی نموده و تلاش می‌کند تا آینده صحنه سیاسی اسرائیل را در پی تشکیل یک دولت راست‌گرا پیش‌بینی کند.

پیامدهای احتمالی توافق گازی اسرائیل و لبنان

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۵ مهر ۱۴۰۱

بر اساس نقشه‌ هایی که هر دو بازیگر در سال 2011 به سازمان ملل ارسال کردند، لبنان و اسرائیل بر سر منطقه دریایی به وسعت 860 کیلومتر مربع (332 مایل) دچار اختلاف شده‌اند. این منطقه سرشار از گاز طبیعی و نفت است. از سال 2020، پنج دور مذاکرات غیرمستقیم در مورد این موضوع تحت حمایت سازمان ملل و میانجیگری ایالات متحده برگزار شده است که آخرین دور آن در می 2021 برگزار شد. به نظر می‌رسد در برهه کنونی توافق تعیین مرزهای دریایی با میانجیگری ایالات متحده بین لبنان و اسرائیل در مراحل پایانی خود قرار دارد. مقامات لبنانی و اسرائیلی می‌گویند که این توافق به زودی امضا خواهد شد، اگرچه هنوز بحث‌ های مهمی ادامه دارد و این احتمال وجود دارد که توافق نهایی به زودی محقق نشود.

نگاهی راهبردی به عملیات سپیده‌دم اسرائیل

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۸ شهریور ۱۴۰۱

در 5 اوت، ارتش اسرائیل (IDF) عملیات هوایی سپیده‌ دم (Breaking Dawn) علیه نوار غزه را آغاز کرد و زیرساخت‌های جهاد اسلامی فلسطین (PIJ) را هدف قرار داد. این حمله ماهیت پیشگیرانه‌ای داشت؛ چرا که پنج روز قبل، اسرائیل باسم السعدی، یکی از رهبران ارشد این سازمان را که در کرانه باختری فعالیت می‌کرد، دستگیر کرده بود. پس از دستگیری، تنش‌ها به سرعت بالا گرفت و اسرائیلی‌ها خود را برای انتقام‌گیری احتمالی از سوی جهاد آماده کردند؛ جاده‌های جنوب اسرائیل بسته شد و سربازان به مرز غزه اعزام شدند. در نهایت، دولت نخست‌وزیر یائیر لاپید تصمیم به انجام حملات هوایی قبل از تحقق تهدید جهاد اسلامی گرفت.

ارتش اسرائیل و مسئله اعتماد عمومی

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۹ مرداد ۱۴۰۱

در ژانویه سال آینده، آویو کوخاوی، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل به دوره چهار ساله خدمت خود پایان خواهد داد و در حال حاضر روند تعیین جانشین وی در حال انجام است

چارچوب نوین همکاری I2U2: منافع و چالش‌ها

۲۸ تیر ۱۴۰۱

گروه کشورهای I2U2، I2 به نمایندگی از هند و اسرائیل و U2 به نمایندگی از ایالات متحده و امارات متحده عربی، اولین نشست مجازی خود را در سطح اجلاس سران در 14 ژوئیه در جریان سفر جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده به اسرائیل برگزار کردند. از آنجایی که مذاکرات در سطح وزرای خارجه I2U2 نیز در اکتبر 2021 آغاز شد، بسیاری از تحلیلگران این ساختار جدید را چهارگانه خاورمیانه یا چهارگانه غرب آسیا نامیده‌اند و به عنوان یک روند جدید مطرح شده است.