جنگ غزه و بازتاب آن بر معادله قدرت در خاورمیانه

روز شنبه 25 آذر ماه 1391، نشست گروه ترکیه شناسی پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با حضور پژوهشگران ارشد پژوهشکده و اعضای گروه ترکیه شناسی برگزار شد. در این نشست آقای اسماعیل اقبال پژوهشگر مهمان پژوهشکده و آقای محمد علی مهتدی پژوهشگر ارشد پژوهشکده به ارائه بحث خود در خصوص جنگ غزه و بازتاب آن بر معادله قدرت در خاورمیانه با تاکید بر نقش ایران و ترکیه" پرداختند.
 
نشست با بیان مقدمه ای توسط آقای رحمت حاجی مینه  پژوهشگر مهمان پژوهشکده و مدیر این نشست آغاز شد. وی با اشاره به اهمیت منازعه اعراب و اسرائیل در منطقه خاورمیانه، تاثیر این منازعه را بر اتحادها و ائتلاف های منطقه ای و بین المللی حائز اهمیت دانست.
 
در ادامه آقای اقبال اظهار داشت که رویارویی فلسطینی ها و اسرائیل در جنگ هشت روزه اخیر یکی از تحولات مهمی است که توجه محافل علمی و دانشگاهی را به خود جلب کرده است. وی در خصوص تأثیر جنگ غزه بر معادله قدرت در منطقه خاورمیانه اظهار داشت که در  سطح منطقه ای و بین المللی، هر یک از بازیگران مؤثر در این معادله ادعا می کنند که موفق شده اند معادله قدرت را به نفع خویش تغییر دهند.
 
این پژوهشگر مهمان در ادامه به بررسی نقش و جایگاه بازیگران اصلی در منطقه پرداخت و در خصوص طرفین این معادله در منطقه بیان کرد که در یک سوی این معادله جمهوری اسلامی ایران قرار دارد که با حمایت از مقاومت اسلامی در سطح سخت افزاری و نرم افزاری، معادله قدرت در منطقه به نفع او است و در طرف دیگر این معادله ترکیه، قطر و مصر قرار دارند که به دلیل ارتباطشان در ماه های اخیر با رهبران جنبش حماس این معادله را به نفع خود می بینند.
 
وی افزود با توجه به این امر می توان گفت که جنگ غزه باعث شد، موازنه منطقه ای مبتنی بر رقابت شکل بگیرد.  بدین معنا که فضای منطقه ای متفاوت از جنگ 22 روزه بوده است. در این میان ترکیه در جنگ 22 روزه حامی فلسطینیان بود و کشتی تحت عنوان کاروان آزادی برای کمک رسانی به غزه فرستاد و با چنین اقداماتی نفوذ خود در میان فلسطینیان را بیشتر کرد اما در جریان جنگ 8 روزه غزه، ترکیه به دلیل درگیر بودن در محیط جدید منطقه ای از جمله بحران سوریه نتوانست نفوذ و تاثیر گذاری پیشین خود را داشته باشد. 
 
وی در انتها چنین نتیجه گیری کرد که  در شرایط کنونی منطقه،  توازنی در حال شکل گیری است که نه کاملا به نفع ترکیه، مصر و قطر است و نه کاملا به نفع ایران بلکه نوعی موازنه قدرت جدید در منطقه در حال ایجاد شدن است.
 
در ادامه نشست آقای محمدعلی مهتدی، نکاتی را در خصوص موضوع نشست بیان کرد وی گفت  امروزه بر خلاف گذشته یکی از فاکتور های مهم در ارزیابی پیروزی یک طرف بر طرف دیگر، نه فقط تعداد تلفات وارده و یا زمین های اشغال شده بلکه توانایی شکستن اراده یک طرف به وسیله طرف دیگر است و ما این موضوع را در نبرد 8 روزه غزه شاهد بودیم. وی افزود اسرائیل در جریان نبرد غزه 2 هدف اعلام شده و دو هدف اعلام نشده را توامان دنبال می کرد. دو هدف اعلام شده عبارت بودند از: نخست، بازسازی قدرت بازدارندگی ارتش که در نبرد های گذشته دچار خلل شده بود. دوم، از بین بردن توان موشکی مقاومت. اهداف اعلام نشده اسرائیل نیز عبارت بودند از: نخست، بررسی میزان مقاومت و فعالیت سیستم دفاعی موسوم به گنبد آهنین در برابر حملات موشکی احتمالی و دوم، به دست آوردن وجهه و یک برگ برنده برای نتانیاهو که بتواند با استفاده از آن در انتخابات زودهنگام، پیروزی کسب کند. اما اسرائیل به هیچ کدام از اهدافش دست نیافت.
 
در نهایت این نشست با پرسش و پاسخ اساتید و دانشجویان پایان یافت.
 
گزارش: سحر تقی پور دبیر گروه و حسین میرزایی عضو گروه ترکیه شناسی پژوهشکده