"هنر در ترکیه با تاکید بر سینما"
نشست شنبه 3 اسفند ماه ۱۳۹۸ گروه ترکیه شناسی با عنوان "هنر در ترکیه با تاکید بر سینما" با حضور دکتر عبدالحسین لاله دکترای رادیو، تلویزیون و سینما عضو هیئت علمی فرهنگستان هنر، پژوهشگر و مدرس دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران و با مدیریت علمی درسا بخشندگی برگزار شد. در این نشست دکتر سید اسدالله اطهری مدیر گروه ترکیه شناسی، دکتر رضا دهقانی استاد دانشگاه و برخی از اعضای گروه ترکیه شناسی همراه پژوهشگران میهمان پژوهشکده و دانشجویان حضور داشتند.
در آغاز نشست خانم بخشندگی ضمن خوشامدگویی به حاضرین بحث خود را با مقدمه‌ای در مورد تاریخچه سینمای ترکیه آغاز کرد. ایشان در این زمینه گفت: دو دهه ۱۹۸۰و ۱۹۹۰مهمترین سالهای سینمای ترکیه را تشکیل می دهد. چرا که سینمای ترکیه در خلال این دوره به جستجوی راهی برای رهایی از بحران می پردازد. ورود فیلمهای خارجی به کشور، و به طور کلی تجاری شدن فیلمها یکی از مهمترین عوامل رکود در سینمای ترکیه به شمار می رود. سینمای ترکیه در دهه هشتاد تحت تاثیر جریان پست مدرنیزم قرار گرفت و به تدریج رنگ سنتی در فیلمهای ترکیه از بین رفت. از مهمترین ویژگی های سینمای دهه هشتاد ترکیه می توان به افزایش ساخت فیلمهای پر هزینه، به کارگیری تکنیکهای خاص در صحنه پردازی، توسعه روشهای تدوین و مونتاژ و پدید آمدن گونه های معاصر اشاره کرد.
در سال 2000 برای رهایی از بحران ساخت فیلمهایی مبتنی بر واقعیت در سینمای ترکیه آغاز شد و به طور کلی گامهایی در جهت سینمای رئالیستی ترک برداشته شد. در این سالها همچنین شکل گیری ژانرهای مختلف سینما شکل ملموس‌تری به خود گرفت. سینمای مستند، وحشت، کمدی، درام، رومانتیک، پلیسی جنایی، هیجانی، اکشن، موزیکال و غیره از جمله این گونه ها به شمار می روند. در کنار رشد و توسعه گونه های مختلف سینما، زمینه معرفی هنرمندان بسیاری نیز فراهم شد.
دکتر لاله سخنرانی خود را با توجه به موضوع بحث و نگاهی جامعه شناختی در مورد سینمای ترکیه آغاز کرد. ایشان در این زمینه گفت: سینما از نقطه نظرات گوناگون، زمینه ای بسیار گسترده و پیچیده ای است که ارزش بررسی های مختلف را دارد. بر اساس تحقیقات انجام شده، هرچه جنبه های کشف زیبایی شناسی، بررسی اشکال اقتصادی جامعه، بررسی و آنالیز شخصیتی کاراکترها در یک فیلم مهم بوده باشد، نگاه و تبیین فرهنگی یک اثر سینمایی نیز به همان اندازه اساسی و مهم است. همه این بررسی ها با هر روشی که می خواهد در ارتباط با خود فیلم با دوره تهیه فیلم، با مخاطبین فیلم و یا با مشکلات تولیدی عوامل مختلف یکی از مکانیسم های تحت تاثیر درون چنین کلیت بهم بافته شده‌ای را بیشتر باز خواهد کرد. بررسی های مربوط به سینما به هر دلیلی که تنوع یافته و تکثیر شده باشند، کارکرد کلیت یاد شده هم به همان دلیل، به شکل عمیق و گسترده امکان مفهوم پردازی می یابد. با استفاده از موضوعات متمایز از هم، هدف چنین بحثی ارائه تصویری روشن از سینمای ترکیه است که از سه جریان اصلی تشکیل می شود: 1- سینمای ملی گرایانه 2- سینمای دینی 3- سینمای مدرن.
از نظر دکتر لاله جریان مدرن در سینمای ترکیه نتیجه طبیعی عکس العمل به آثار دوره ای موسوم به "سینمای یشیل چام" است . بطور کلی کسانی که در گذشته و در سینمای مدرن مطرح بودند یا تعلقات فکری کردی- چپی داشتند یا تحت تاثیر اندیشه های سینمای مدرن دنیا بودند اما امروزه موج اسلام گرایان نیز وارد جریان سینمای مدرن شده است. ولی نکته قابل تامل این است که همه آنها با هم همگام شده اند. سینمای روشنفکر ترکیه بر روی دغدغه های اجتماعی و آرمانهای جمع گرایانه تاکید می‌کند.
سینمای ترکیه خود در یک دهه به بازنگری خود پرداخت و در حال حاضر در خاورمیانه جزو کشورهایی است که توانسته رده بالایی کسب کند.
در پایان، این نشست با پرسش و پاسخ حاضرین پایان یافت.
گزارش: درسا بخشنده گی عضو گروه ترکیه شناسی