زمینه­ ها و ابعاد حمله روسیه به اوکراین

نویسنده: عارف بیژن، پژوهشگر مهمان سابق و کاندیدای دکتری مطالعات منطقه ای دانشگاه سن پترزیورگ روسیه

حوضه دریای سیاه به دلیل مداخلات روسیه در گرجستان و اوکراین به نقطه اشتعال تبدیل شده است. این امر نه تنها برای امنیت اروپا بلکه برای امنیت دریای مدیترانه نیز پیامدهایی دارد. از آنجایی که چشم انداز یک درگیری بزرگتر بین اوکراین و روسیه به چشم می خورد، باید به تأثیرات احتمالی آن بر خود روسیه در سطح منطقه و بین­ الملل توجه کرد. برخی کشورها به طور مستقیم در جلوگیری از تشدید تنش و آغاز درگیری، در به حداقل رساندن پیامدهای آن در سریع­ترین زمان ممکن، منافع دارند. در حالی که درگیری مسلحانه در شرق اوکراین پس از شروع در اوایل سال 2014 به بن بست رسیده است، در اکتبر 2021، روسیه شروع به انتقال نیروها و تجهیزات نظامی در نزدیکی مرز با اوکراین کرد و نگرانی‌ها را نسبت به تهاجم احتمالی افزایش داد. تصاویر ماهواره‌ای و پست‌های رسانه‌های اجتماعی از نوامبر و دسامبر 2021 نشان می­داد که زره‌ها، موشک‌ها و سایر تسلیحات سنگین بدون هیچ توضیح رسمی به سمت اوکراین حرکت می‌کنند. تا دسامبر، بیش از صد هزار نیرو در نزدیکی مرز مستقر بودند و مقامات اطلاعاتی ایالات متحده هشدار دادند که روسیه ممکن است در اوایل سال 2022 به اوکراین حمله کند. (1) در نهایت در روز پنجشنبه24 فوریه 2022 حملات هوایی و زمینی کرملین به مواضع کی­یف آغاز شد که همچنان ادامه دارد. اگرچه در آغاز این حملات مسکو توجیهاتی همچون دفاع از امنیت ملی و انسانی را برای خود در نظر گرفت اما فراتر از این موارد بایستی به ابعاد مختلف آن پرداخت.

قبل از آغاز این حملات، در اواسط دسامبر 2021، وزارت خارجه روسیه مجموعه­ ای از خواسته­ ها را صادر کرد که شامل ممنوعیت ورود اوکراین به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و کاهش نیروها و تجهیزات نظامی ناتو در شرق اروپا به منظور حضور نیروهای نظامی این کشور بود. ایالات متحده و سایر متحدان ناتو این خواسته­ ها را رد کردند و به روسیه درباره تلافی در صورت تهاجم به اوکراین، از جمله تحریم­ های اقتصادی، و کمک­های دیگر از جمله سلاح­های سبک و سایر تسلیحات دفاعی به اوکراین هشدار داده­ اند. سوالاتی که مطرح است اینکه اقدام دوباره روسیه برای حمله به اوکراین چه زمینه ­هایی داشته است و اینکه نقش ناتو تا چه اندازه در این حملات مهم بوده است و همچنین چه نتیجه ­ای خواهد داشت. بنابراین در این متن تلاش شده است به طور اختصار زمینه­ ها و پیامدهای احتمالی حملات روسیه به اوکراین در سطح داخلی و بین ­المللی مورد بررسی قرار گیرد.

جهت ارجاع علمی: عارف بیژن، « زمینه­ ها و ابعاد حمله روسیه به اوکراین»، تاریخ انتشار در سایت مرکز: 1400/12/7

متن کامل مقاله جهت دانلود