نقطه عطف روابط ایران و امریکا در دولت اوباما

ز زمان بروز انقلاب اسلامی ایران، نقاط عطف نزدیکی ایران و امریکا تابع یک نیاز خاص، حس تهدید متقابل و بر اساس ضرورت زمان بوده و لذا تداوم نداشت. از میان تمام روسای جمهور امریکا نقطه عطف واقعی نزدیکی دو کشور در زمان ریاست جمهوری اوباما است که یک موضوع استراتژیک یعنی برنامه هسته ای ایران و ضرورت همکاری متقابل زمینه های نزدیکی دو طرف را فراهم کرده است. با یک نگاه اجمالی به اهداف روسای جمهور امریکا در برخورد با ایران از زمان کارتر، ریگان، بوش ، کلینتون، دبلیو بوش و نهایتا اوباما متوجه می شویم که تا قبل از اوباما نوع موضوعاتی که میان ایران و امریکا بوده چالش استراتژیک جدی برای منافع و امنیت ملی و جایگاه منطقه ای و جهانی آمریکا نبودند. 

در زمان کارتر موضوع روابط همزمان با مساله گروگان گیری در اوج بی اعتمادی میان دو کشور اتفاق افتاد و زمانی که نیاز برطرف شد مساله روابط نیز مسکوت شد. در زمان ریگان نقطه عطف میان دو کشور مساله ایران- کنترا بود که این مساله نیز تابع یک نیاز خاص بود به این ترتیب که ایران نیاز به تسلیحات در جنگ با عراق داشت و امریکاییان نیز نیاز به نقش آفرینی ایران برای آزادی گروگان های خود در لبنان داشتند.

در دوران بوش و جنگ اول خلیج فارس آمریکا نیاز به بی طرفی ایران در جنگ با رژیم بعثی داشت و ایران نیز با یک عمل گرایی کامل بی طرفی خود را در جنگ حفظ کرد. در زمان کلینتون بحث وجود تهدید و مهاردوگانه ایران و عراق به اجرا گذاشته شد و این مساله تحریم ها را در مورد ایران به اوج رساند. در زمان جرج دبلیو بوش نیز یک نیاز خاص ایران و امریکا را به هم نزدیک کرد و آن نیاز امریکا به جنگ با القاعده و تروریسم بود و نتیجه آن شد که ایران و امریکا در افغانستان وعراق با یکدیگر همکاری کنند که حاصل آن کنفرانس بن و تشکیل دولت افغانستان جدید بود. در عراق نیز نیاز خاص  دو طرف برای مبارزه با ناامنی و منافع ژئوپلتیک دو کشور را در سه دور مذاکره به هم نزدیک کرد.