چشم انداز صلح در افغانستان

سال 2012 ميلادي در حال پايان است و با شروع سال جديد فقط يك سال تا خروج نيروهاي غربي از افغانستان باقي مانده است. به همين جهت از هم اكنون فعاليت هاي گسترده يي از سوي افغانستان و نيروهاي غربي براي كشاندن طالبان به پاي ميز مذاكره و پذيرش اصول قابل قبول طرفين شروع شده است و در اجراي همين سياست اكنون گروه هاي مختلفي از مذاكره كنندگان افغاني، غربي و طالبان در كشورهاي مختلف به طور مستقيم يا غيرمستقيم در حال گفت وگو براي يافتن يك راه حل قابل قبول هستند.پس از ديدار اعضاي شوراي صلح افغانستان از پاكستان و توافقات مقدماتي دو دولت بر سر تداوم مذاكرات و آزادسازي تعدادي از زندانيان طالبان كه مايل به گفت وگو با دولت مركزي افغانستان هستند چنين به نظر مي آيد كه نشانه هايي از نوعي تغيير سياسي گام به گام در كادر رهبري پاكستان نسبت به مساله طالبان و افغانستان ايجاد شده است و به احتمال زياد گام به گام بودن حركت ها ناشي از سرسختي بخشي از مقامات پاكستاني به ويژه در بخش امنيتي ارتش در مشاركت اين كشور براي حل مساله طالبان در افغانستان است. آنچه از محتواي مذاكرات و سياست گام به گام مي توان دريافت آن است كه توجه به شيوه تازه سياسي به طراحي يك روش جديد و مرحله يي نياز دارد كه در آن مسائل مختلفي ازجمله توقف عمليات از سوي طرفين، توافق در مورد شرايط گفت وگوها، فشار به طالبان براي توقف برخوردهاي تروريستي و قطع رابطه با القاعده بايد مورد مذاكره قرار گيرد.

در همان زمان نياز به اين مساله وجود دارد كه دولت افغانستان بتواند در يك فرآيند يك ساله توافقات لازم را در مورد موفقيت طالبان در يك چارچوب سياسي حكومتي كسب كند، زيرا مي توان تصور كرد كه توافق طرفين مي تواند اثرات مثبت و منفي متعددي بر موقعيت و ساختار حكومت در قبال برخورد با طالبان و واكنش هاي مردم ايجاد كند. طالبان بر اساس توافق خواهد توانست با گرفتن پست هاي مشخص در چارچوب حاكميت موجود افغانستان اعمال قدرت كند و دولت نيز مجبور خواهد شد تا بعضي از حقوق و آزادي هاي شهروندان به ويژه زنان را ناديده بگيرد.

در كنار گفت وگوها ميان پاكستان و افغانستان، نيروهاي غربي و دولت افغانستان در چند كشور ديگر نيز به تلاش براي گشودن باب گفت وگو روي آورده اند و به همين دليل در حال حاضر با توافق غيرمستقيم ايالات متحده، نمايندگاني از طالبان در دوحه پايتخت قطر براي گشودن يك دفتر استقرار يافته اند تا بتوانند بخشي از روند مذاكره را دنبال كنند. در همين حال تركيه نيز تلاش دارد تا با ايجاد دفتري براي طالبان سهمي از گفت وگوهاي غربي ها، افغانستان و طالبان را بر عهده بگيرد. از سوي ديگر در هفته گذشته دولت فرانسه از نمايندگان دولت افغانستان، احزاب و گروه هاي سياسي رقيب دولت كرزاي و نمايندگان طالبان دعوت كرد تا در يك گفت وگو به ارائه نظرات و خواست هاي خود بپردازند و مهم اينكه براي اولين بار نيروها و احزاب سياسي رقيب كرزاي و همچنين حزب حكمت يار توانسته اند در اين مذاكرات شركت كنند.

در كنار اين مذاكرات سازمان ملل نيز تلاش دارد در سطحي كلان تر به نوعي دولت افغانستان و طالبان را به پاي ميز مذاكره بكشاند و براي اين كار يكي از كشورهاي منطقه را براي آغاز مذاكره در نظر دارد.فشردگي تلاش غربي ها و دولت افغانستان براي ايجاد گروه هاي مختلف گفت وگو را مي توان نشانه يي از اهميت موضوع صلح براي آنها در افغانستان به ويژه پس از خروج آنها از اين كشور تلقي كرد و همچنين ارسال نمايندگان طالبان به كشورهاي مختلف براي مذاكره نيز نشان از آن دارد كه بخشي از طالبان نيز راه آينده خود را در اين مي بينند كه سهيم شدن در قدرت را بر رويارويي درازمدت با دولت افغانستان ترجيح دهند. در اين ميان پاكستان به عنوان يك كشور اثرگذار بر سياست افغانستان با در نظر گرفتن شرايط داخلي و بين المللي خود را مقيد مي بيند كه رقبا را از نظر دور ندارد و همچنين با فشارهاي وارده از سوي غرب خود را ناچار مي بيند تا گام هاي مثبتي براي ايجاد ارتباط دوستانه و مناسب با افغانستان بردارد و به جاي پشتيباني بي چون و چرا از طالبان با نزديك شدن به دولت افغانستان و سياسي كردن حركت هاي طالبان به جاي مخاصمه، حتي به انعقاد يك پيمان استراتژيك با افغانستان مبادرت كند تا هم موقعيت مناسب تري در افغانستان به دست آورد و هم با كاهش فشار غربي ها بتواند از كمك آنان سود ببرد و همچنين رقيب اصلي خود هند را تا حد ممكن از مسائل افغانستان و نزديكي آن ها با يكديگر دور نگه دارد.

منبع: روزنامه اعتماد