مهم ترین تحلیل ها از تصمیم پوتین برای خارج کردن نیروهای روسیه از سوریه

اقدام پوتین در خارج کردن نیروی نظامی روسیه از سوریه برای همه غافلگیرکننده بود. این اقدام تحلیل های مختلفی را در پی داشت که مهمترین آنها چنین است:

این اقدام همزمان با آغاز کنفرانس ژنو ۳ با مسائل مربوط به این کنفرانس گره خورده است و نتیجه توافق امریکا و روسیه است. آنها خواسته اند نوعی موازنه قدرت بین دولت سوریه و معارضان مورد حمایت ترکیه و عربستان ایجاد کنند: روسیه با عقب نشینی از سوریه و امریکا از طریق مصاحبه اوباما با آتلانتیک و انتقاد از ترکیه و عربستان، تا در نتیجه رسیدن به تفاهم بین دو طرف آسان تر شود.

مقامات سوریه که احتمالاً غافلگیر شده اند حاضر به اعتراف نیستند چون نمی خواهند نشان دهند که روسیه را از دست داده اند، لذا مرتباً تأکید می کنند که این عقب نشینی با هماهنگی کامل با بشار اسد صورت گرفته و اصولاً زمان عملیات روسیه از پیش فقط ۳ ماه تعیین شده بود که تا ۵ ماه ادامه یافته و در این مدت ارتش سوریه و نیروهای مردمی پیشرفت های خوبی داشته اند و دیگر نیازی به حضور گسترده روسیه نیست، ضمن آنکه روسیه حضور قدرتمند خود را در پایگاه دریایی طرطوس و پایگاه هوایی لاذقیه حفظ کرده و تنها بخش اندکی از نیروهای خود را فراخوانده است.

عربستان سعودی و دستگاه عریض و طویل تبلیغاتی اش چنین تفسیر کردند که روسیه از اظهارات تند ولید معلم مبنی بر اینکه بشار اسد ملک ملت سوریه و خط قرمز است و هیچکس حق ندارد برای انجام انتخابات در سوریه تعیین تاریخ کند، عصبانی شده زیرا روسیه و امریکا تفاهم کرده بودند که انتخابات ۱۸ ماه بعد صورت گیرد در حالیکه سوریه تاریخ ۱۳ آوریل را تعیین کرده ضمن آنکه از نظر روسیه بالاخره بشار اسد باید رفتنی باشد (زود یا دیر) و سخن از فدرالیزم در سوریه نیز به میان آمده. بنابراین پوتین در گفتگوی تلفنی با اسد عصبانی شده و دستور عقب نشینی را صادر کرده است.

در تهران اغلب دوستان که از نزدیکی ایران و روسیه راضی نیستند باز به این نکته اشاره داشتند که روسها قابل اعتماد نیستند و سر بزنگاه دوستان خود را رها می کنند و ما باید نوعی توازن را در روابط خود با روسیه و امریکا حفظ کنیم و دنبال برجام ۲ و ۳ باشیم.

و اما تحلیل دقیق تر این است که اقدام روسیه یک اقدام تاکتیکی است بدین معنی که همزمان با  آغاز کنفرانس ژنو ۳ صلاح در این بوده که روسها اعلام عقب نشینی کنند تا دولت سوریه مواضع تندی بگیرد و روسها مسئولیتی در قبال این مواضع نداشته باشند و کسی از آنها نخواهد که روی سوریه فشار بیاورند. این بدان معنی است که اقدام روسیه با هماهنگی با دولت سوریه انجام شده. اکنون روسیه می تواند عربستان را راضی نگه دارد و مسئولیتی نیز در قبال مواضع تند ولید معلم نداشته باشد.

دلیل مهم این تحلیل این است که ورود روسیه به سوریه در واقع یک اقدام استراتژیک برای حضور در خاورمیانه بوده و مقدار سلاح هایی که روسیه در سوریه وارد کرده صرفاً برای مقابله با داعش نیست بلکه کل منطقه را شامل می شود بویژه که روسها با شلیک موشک های استراتژیک از دریای خزر و مدیترانه از همان اول نشان داده اند که این حضور استراتژیک است. و این حضور استراتژیک بدون همپیمانی با ایران و سوریه امکانپذیر نیست و پوتین نیز کسی نیست که ناگهان عصبانی شود و تصمیمی انفعالی بگیرد. بویژه که وی اعلام کرده است در صورت لزوم نیروهای روسیه می توانند ظرف چند ساعت به سوریه برگردند.

نتیجه: اقدام روسیه یک اقدام تاکتیکی و بیشتر نمایشی است.