جنگ استراتژیک حلب

طی چند روز گذشته آتش جنگ حلب شعله ور شده و نیروهای سوریه و گروه‌های مسلح اقدامات همه جانبه‌ای برای برداشتن گام استراتژیک به عمل می‌آورند. از یک سو ارتش سوریه به همراه نیروهای همپیمان جنگ دامنه‌داری را برای محاصره گروه‌های مسلح در بخش‌های اشغالی حلب شروع کرده است که منجر به اعلام گذرگاه‌های انسانی برای خروج ساکنان باقیمانده این منطقه تحت نظر نیروهای روسیه شد. از سوی دیگر گروه‌های مسلح از دو روز پس از اعلام گذرگاه‌های انسانی جنگ وسیعی را از محورهای غرب و جنوب غربی شهر حلب شروع کردند تا علاوه بر شکستن محاصره، از خروج مردم بخش‌های اشغالی حلب جلوگیری کنند، زیرا گروه‌های مسلح و در رأس آنها جیش الفتح (انشعابی جبهه النصره) می‌دانند که اگر طرح خروج مردم از حلب با موفقیت پیش برود گروه‌های مسلح با دو گزینه مواجه خواهند شد یا باید تا آخرین نفر بجنگند و یا تسلیم شوند. از این‌رو جنگ شکستن محاصره حلب برای گروه های مسلح جنبه مرگ و زندگی دارد.
 
اما چرا جنگ حلب تا این حد برای همه طرف‌ها جنبه استراتژیک دارد:
 
الف. برای دولت سوریه جنگ حلب، جنگی سرنوشت ساز به شمار می‌رود. حتی برخی از کارشناسان امور نظامی براین باور هستند که در صورت پایان یافتن جبهه حلب به سود دولت سوریه، جنگ و بحران این کشور عملاً رو به پایان خواهد رفت. از سوی دیگر ارتش سوریه با دستیابی به این موفقیت، می‌تواند گروه‌های مسلح را از همان دریچه‌ای که وارد این کشور شدند، یعنی مرزهای ترکیه بیرون براند. گفتنی است ارتش سوریه در شرایط خوبی برای پیشبرد این طرح به سر می‌برد، زیرا دولت ترکیه تا اطلاع ثانوی و به دلیل وقوع کودتای نافرجام از اجرای طرح‌های برون مرزی محروم است. همچنین ارتش سوریه با آزاد‌سازی بخش‌های اشغالی حلب از دست گروه‌های مسلح ضربه مرگباری به ساختار گروه‌های مسلح وارد خواهد آورد. یادمان باشد که حلب دومین شهر بزرگ سوریه و بزرگترین مرکز تجمع گروه‌های مسلح در کنار حدود 350 هزار جمعیت باقیمانده مردم دراین شهر است. در نتیجه آزاد‌سازی این منطفه می‌تواند بزرگترین مرکز تجمع مردمی را از دست گروه‌های مسلح خارج کرده و این گروه‌ها را به بخش‌های شرقی وجنوب شرقی یعنی بخش‌های کویری سوریه سوق دهد و در این صورت جنگ با گروه‌های مسلح در مناطق باز با سهولت بیشتری دنبال خواهد شد. درکنار این دستاوردها، پایان جنگ حلب می‌تواند به دولت این کشور شرایط بهتری برای مذاکرات دور بعدی ژنو اعطا کند ومقوله همیشگی دولت این کشور مبنی بر اجتناب‌ناپذیری راه حل سیاسی را سامان دهد. اما مهم ترین دستاورد جنگ حلب دفن گزینه تجزیه سوریه است که رئیس سازمان سیا چندی پیش بدان اشاره کرده بود. اینکه می‌بینیم جنگ حلب سر و صدای زیادی در پایتخت های غربی به راه انداخته و وحشت فراوانی در پاره‌ای پایتخت‌های عربی بویژه ریاض ودوحه به وجود آورده بدین دلیل است که غربی‌ها و دولت‌های سعودی و قطر همه انتظارات خود را بر باد رفته خواهند دید و دیگر نمی‌توانند به گروه‌های مسلح مورد حمایت خود اعتماد کنند. در نتیجه عملاً آنها نیز به سود گزینه راه حل سیاسی بحران کنار خواهند رفت.
 
ب.گروه‌های مسلح (چه آنها که تروریست به شمار می‌روند و چه آنها که از دیدگاه واشنگتن میانه رو دسته‌بندی می‌شوند) به شهر حلب به مثابه آخرین و مهم‌ترین سنگر دارای جنبه‌های انسانی می‌نگرند که از دست دادن آن می‌تواند به برباد رفتن همه آمال‌ وآرزوهای آنان منجر شود، زیرا حلب به طور ویژه با راه حل‌های جهانی بحران سوریه گره خورده است. جنگ حلب از آن رو استراتژیک خوانده می‌شود که پیروزی در آن می‌تواند طرف پیروز را در موقعیت مذاکراتی بهتر و در نتیجه وضعیت بهتری درآینده سوریه قراردهد. گروه‌های مسلح به نکته فوق به گونه‌ای می‌نگرند که هرگونه کوتاهی و یا تعلل در آن را مجاز نمی‌دانند. کشورهای حامی گروه‌های مسلح بویژه عربستان سعودی و قطر می‌دانند که از دست دادن گروه‌های مسلح درحلب منجر به شکست استراتژی منطقه‌ای آنان خواهد شد که میلیاردها دلار برای سامان بخشی به آن هزینه کردند.این وضعیت در مورد عربستان سعودی بیشتر صدق می کند، زیرا ریاض در یک جنگ نیابتی و در یک رقابت بزرگ منطقه‌ای با قدرت بزرگ منطقه‌ای ایران وارد شده وشکست در آن می‌تواند به سلسله ناکامی در دیگر محورها از یمن گرفته تا لبنان منتهی شود. سراسیمگی ریاض و دوحه بلافاصله پس از قطعی شدن پیروزی‌های ارتش سوریه در محور حلب نشان از درستی ارزیابی فوق دارد.اکنون امان پایتخت اردن به ستاد فرماندهی کشورهای غربی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای مدیریت جنگ حلب درآمده است. گزارش های تأیید نشده‌ای هم وجود دارد که اسرائیل نیز به این ستاد فرماندهی دعوت شده است.از سوی دیگر پایان یافتن جنگ حلب به سود دولت سوریه، کشورهای غربی بویژه ایالات متحده امریکا را به راه حل‌های سیاسی بحران وحذف راه حل نظامی سوق خواهد داد.در نتیجه هم کشورهای عربستان سعودی وقطر در صف آرایی‌های نوین جهانی منزوی خواهند شد وهم گروه‌های مسلح سوریه به گزینه توافق با دولت مرکزی دمشق ودوری کردن از گزینه راه حل‌های برآمده از بلندپروازی‌های کشورهای عربستان سعودی و قطر سوق داده خواهند شد.
 
اما شاید مهم‌ترین دستاورد جنگ حلب این باشد که بطور کلی فرمول تغییر رژیم‌ها از طریق نا آرامی‌های امنیتی و تروریستی و در نتیجه تجزیه خاورمیانه و ایجاد سایکس پیکوی جدید منهدم خواهد شد.