ترامپ و آینده بحران سوریه

 با روی کارآمدن دونالد ترامپ، استراتژی سنتي ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه که بيشتر مبتني بر حفظ هژموني خود است تغییر نخواهد کرد و تنها  راه و روش نیل به این هدف با تغییراتی به خصوص در سوریه همراه خواهد بود.
 
ترامپ اعلام كرده كه تمایلی به جنگ و حمله نظامی ندارد و به دنبال رسیدن به خواسته های خود با روش های مسالمت آمیز است. بر همین مبنا به نظر می رسد برای حل کردن مشکلات اقتصادی خود از هزینه های گزاف نظامی کاسته و حمایت خود را از شورشیان و معارضان با بشار اسد کاهش خواهد داد و از جنگ دشمن علیه دشمن یعنی داعش علیه سوریه بهره خواهد برد.
 
از نگاه بسیاری از تحلیل گران، سیاست خارجی آمریکا در بحران سوریه بسیار مبهم و دلیل این موضوع نیز در نبود سیاستی منسجم در زمینه چگونگی حل بحران کنونی سوریه بوده است. در حال حاضر با توجه به اظهارات ترامپ در این خصوص که با رویکرد ساختار حاکمیتی باراک اوباما متفاوت است، حل بحران سوریه را به بهترین وضعیت خود نسبت به گذشته دانسته اند.
 
اما به نظر می رسد که با روی کار آمدن ترامپ، راه و روش نیل به این هدف - سلطه بر خاورمیانه و حفظ جایگاه هژمونیک خود در نظام بین الملل- تغییر خواهد کرد، نه استراتژی کلی آمریکا. چراکه ترامپ تمایلی به حمله نظامی ندارد و مطابق با ویژگی های شخصیتی خود به دنبال رسیدن به خواسته هایش  با روش های مسالمت آمیز و به خصوص اقتصادی و تجاری است.
 
در این راستا، اولین خواسته وی در مورد سوریه نابودی داعش است و پس از آن به دنبال بودن یا نبودن بشار اسد می رود. وبه این منظور از جنگ دشمن علیه دشمن یعنی داعش علیه سوریه بهره برده تا از هزینه های نظامی آمریکا کاسته و مشکلات اقتصادی آمریکایی ها را حل کند. در حقیقت استراتژی آمریکا با تغییر روسای جمهور تغییر نخواهد کرد.
 
ایالات متحده آمریکا در زمان ریاست جمهوری اوباما گاهی به برکناری بشار اسد از قدرت اندیشیده اما هیچ یک از گروه های جهادی را هم جانشین مناسبی برای او نمی داند. گاهی به مبارزه با گروه های تروریستی به ویژه داعش پرداخته اما از طرف دیگر، خواهان ضعف گروه های ضد داعش از قبیل جبهه النصره نیز بوده و گاهی به کردها برای نابودی داعش کمک و از طرف دیگر به ترکیه که مخالف با افزایش ملی گرایی کردهاست نیز کمک می کند.
 
آن چه مشخص است نبود راهبردی مشخص از طرف آمریکا برای حل این بحران است. باراک اوباما به شکست راهبردهای کاخ سفید در مورد سوریه اعتراف کرده و گفت برای نخستین بار اذعان می کنم که قادر نبودیم وضعیت و روند را در داخل سوریه تغییر دهیم.
 
دوران ریاست جمهوری اوباما با تمرکز بر اهداف کوتاه مدت و نامتجانس و نزول ارزش های بنیادین آمریکا در منطقه، شاهد تبدیل شدن بحران سوریه به یک چالش جدی برای واکنش و پیامدهای بین المللی و منطقه ای متعاقب آن بوده ایم. با این حال داوری درباره سیاست های ترامپ در خصوص بحران سوریه هنوز زود به نظر می رسد. اما او بطور ضمنی اولویت نخست خود را در سوریه، مبارزه با داعش و نه سلب قدرت از بشار اسد رئیس جمهور سوریه عنوان کرده است.  وی در سال 2013 زمانی که هنوز در پی ریاست جمهوری نبود عنوان نموده که بار دیگر به رهبران بسیار احمقمان می گویم به سوریه حمله نکنید اگر چنین شود، اتفاق بسیار بدی می افتد و ایالت متحده از این نبرد چیزی به دست نخواهد آورد.
 
از نظر ترامپ حمله نظامی برای سرنگونی دولت سوریه مناسب نیست چرا که سوریه بزرگترین دشمن آمریکا نیست و با انجام عملیات نظامی می توان گروه تروریستی داعش را در سوریه از بین برد. وی از قدرت و نفوذ بشار اسد در سوریه آگاه است و به همین دلیل از جنگیدن با بشار اسد اجتناب نموده و هدف اصلی را تروریست های داعش و رهایی از این گروه تروریستی که حاصل دولت اوباما و کلینتون است، می داند.
 
ترامپ تاکید کرده است که سوریه در کنار روسیه قرار دارد و اگر آمریکا به بشار اسد حمله کند منجر به جنگ با روسیه و به عبارتی جنگ جهانی سوم خواهد شد، همچنین وی معتقد است ایجاد کشورهای جدید نفعی برای آمریکا ندارد و آنها نباید ملت ساز باشند؛ بلکه طوری باید این بحران را هدایت کنند که دولت جدید و تروریستی برسرکار نیاید و از این جهت امریکا و روسیه با دشمن مشترکی به نام داعش روبرو هستند.
 
در نهایت می توان گفت؛ سیاست های رئیس جمهور آمریکا با سیاست های باراک اوباما در ظاهر متفاوت و از سیاست مبتنی بر حمایت از نیروهای مخالف بشار اسد، به تلاش برای یافتن گروه های اپوزسیون میانه رو برای پیش بردن جنگ داخلی در سوریه توسط ترامپ تغییر یافته است. اما در هر حالت ترامپ نیز همچون اوباما و سایر رئیس جمهوران، خواهان قدرتمند ماندن آمریکا و تسلط این کشور بر خاورمیانه است. بر همین مبنا برای سوریه در هر حالت چه در زمان اوباما و چه در زمان ترامپ تغییر چندانی حاصل نخواهد شد؛ تنها تغییر راه رسیدن به این هدف است که ترامپ با توجه به شخصیت ملی گرا و کاهش مشکلات اقتصادی جامعه آمریکا شکل رویارویی را تغییر داده است.