آسیب‌شناسی کارنامه 18 ماهه رئیس جمهور پزشکیان

رضا فضلعلی دکتری علوم سیاسی (مسائل ایران)

بدون تردید آمریکا در هر شرایط نظم و بی‌نظمی جهانی، منفعت خود را از فروش تسلیحات گرفته تا شکل‌دهی به معادلات انرژی حفظ می‌کند؛ برای غرب سرمایه‌دار، هدف اصلی تسلیم کامل ایران و کشورهای شبیه به آن است. آمریکا می‌خواهد ایران، برنامه هسته‌ای و سیاست‌های منطقه‌ای مناقشه ‌برانگیزش را کنار بگذارد، در حالی که برخی در داخل اعلام می‌کنند شرایط آمریکا را هیچ‌گاه نمی‌پذیرند، چه قبول داشته باشیم و چه نداشته باشیم، در عمل بسیاری از خواسته‌های واشنگتن بتدریج در حال اجرا شدن است، لذا بایستی با بررسی نقاط قوت و ضعف چالش‌های موجود را بصورتی واقع‌گرایانه بررسی کنیم. از نگاه ایالات متحده کشورهای ایران، کره‌شمالی، سودان، روسیه و ونزوئلا چه نظم بین‌المللی را بپذیرند و چه نپذیرند، در ابتدا بایستی منافع آمریکا به هر شکلی حفظ شود. در تجربه جنگ دوازده روزه با چراغ سبز آمریکا، اسرائیل بدون پاسخگویی به جهانیان هر کاری در توانش بود انجام داد و به محض احساس خطر در روز آخر، چراغ  قرمز توقف عملیات به ایران را نیز نشان داد، ایران نیز قبول کرد؛ پس هر زمان هزینه‌های درگیری بالا می‌رود، آمریکا وارد عمل می‌شود، براین باورم که ادامه این روند در نهایت بازنده ملت ایران است. برخی مسئولان آگاهانه یا نا آگاهانه معتقدند آمریکا در باتلاق خاورمیانه گیر افتاده است؛ اصلا بدینگونه نیست، آنها در جهت منافع هر لحظه در حال تغییر روش خود هستند، براستی پس چرا ما بدنبال منافع جمعی نباشیم؟

آقای رئیس جمهور من به شما رای دادم، بیش از 18 ماه از حضورتان در ساختمان ریاست جمهوری گذشته است؛ بدون مقدمه قیمت چند قلم از کالاهایی که مردم هر روزه با پوست و استخوانشان لمس می‌کنند را با هم مقایسه کردم، شاید اشتباه می‌کنم لطفا مرا یاری کنید: (قیمت‌ها و درصد آنها حدودی است)

قیمت سکه امامی 20 تیر 1403 402000000 ریال، در 1 دی 1404 144000000 ریال. (250%)

قیمت دلار در 20 تیر 1403 600000 ریال، در 1 دی 1404 1300000ریال. (100%)

قیمت بنزین آزاد 1403 به مبلغ 30000 ریال و دی 1404 فعلا 50000 ریال. (65%)

قیمت شیر 20 بهمن 1403 یک لیتری 260000 ریال، 1 دی 1404 800000 ریال. (300%)

قیمت گوجه فرنگی 20 تیر 1403 در میادین شهرداری تهران 175000ریال، 1 دی 1404 500000 ریال. (270%)

آقای رئیس با فرضی محال که عدالت در حقوق‌های سنوات گذشته وجود داشته است؛ اگر حداقل حقوق کارگر ساده در 1403 حدود 110000000 ریال و در سال 1404 حدود 150000000ریال و برای بازنشستگان نیز حدودا با (20%) افزایش حقوق نسبت به سال گذشته را همراه با یارانه و کوپن در نظر بگیریم، آیا آنان به شرطی که با وسایل عمومی رفت و آمد کنند، بیماری سختی هم نگیرند، نیازی هم به اجاره خانه نداشته باشند، می‌توانید برای بر طرف کردن نیازهای اولیه ماهانه‌ زندگی در شکل مدیریت مخارج کمکشان کنید؛ براستی اگر هم مستاجر باشند و فرزندی هم داشته باشند، چه اتفاقی خواهد افتاد!

 چندین سال است که تورم دو رقمی است، هوا برای تنفس آلوده است، یک روز طرح زوج و فرد، یک روز دور کاری، یک روز تعطیلی را هم با تمام معضلاتش شاهدیم. شما رسما اعلام نمودید که مردم کشور از کمبود دارو، گرانی‌های افسار گسیخته، بیکاری، فساد اداری، پایین آمدن هر روزه ارزش پول ملی، عدم مدیریت ناکارآمد و... رنج می‌برند. در عین حال مسئولیت اغلب مشکلات را نیز به گردن خود و مسئولان قبلی گذاشته‌اید، از مردم از ابتدا همت و یاری دولت را در غالب وفاق جمعی نیز خواستارید.

شما با همسایگان روابط خوبی نسبت به گذشته برقرار کرده‌اید، با افزایش فعالیت و عضویت در چند اتحادیه منطقه‌ای نیز بدنبال دلار زدایی از تجارت هستید، حاشا و کلا، با اینکه همه فعالیت‌های شما و همراهانتان را در عمل لمس نکرده‌ایم، نیز قبول می‌کنیم. اما از شما و برخی مدیران مسئول انتظار داریم، همان انتقاداتی را که ملت از وضع موجود دارد را مدام تکرار ‌نکنید! آیا اینگونه می‌خواهید نشان دهید که صدای ملت هستید؟ به عنوان یک دانش آموخته علوم سیاسی سوال می‌کنم: آیا این رفتار بیشتر از یک نمایش سیاسی است؟ مردم ایران از وضعیت تعلیق میان جنگ و صلح، از تکرار بی‌اثر سناریو مذاکره با غرب خسته‌اند؛ ادبیات گذشته کارکرد واقعی خود را از دست داده است. متاسفانه ایران در بسیاری موارد بازنده طراحی‌هایی بوده که یا خود شروع کرده و یا  قدرت‌های بزرگ علیه آن اجرا کرده‌اند.

مشکل امروز ایران ناآگاهی نیست؛ نبود ساختار سیستمی در تبدیل نیازهای اولیه عمومی به قدرت مدنی است. جامعه خواسته‌هایش را می‌شناسد، می‌گوید و به انواع مختلف نیز اعلام می‌کند، اما راه رسیدن به آن‌ها را برخی فرصت‌طلبان از ملت دریغ می‌کنند. همان‌هایی که شما می‌گویید: من می‌توانم با یک دستور فیلترینگ را از فضای مجازی حذف کنم، ولی پس از آن درگیری پیش می‌آید، حتما مسائلی هست که نباید رسانه‌ای شود! آقای پزشکیان مگر شما با رای مردم انتخاب نشدید، پس چرا به پشتیبانی رای دهنده خود ایمان ندارید؟ تا زمانی که اقلیتی کوچک اما منسجم بر اکثریت پراکنده جامعه مسلط باشد، بدون تردید وضع بهتر نخواهد شد؛ دغدغه برخی مسئولان پیش از حمله اسرائیل چه بود؟ سگ گردانی! یا شکایت بانویی بر علیه یک هنرپیشه و بلافاصله انتشار فیلم عروسی دختر یکی از مسئولان رده بالا در یکی از گرانترین تالارهای تهران و چند روز پیش هم ماراتن_کیش یا ثابت کردن خط سفید تلفن‌های همراه را که ناخواسته به برخی داده‌اند، که مرا یاد زمین لواسانی انداخت که بدون اطلاع برای تخریب یک مومن بنامش شده بود. در این اوضاع که مردم با انبوه مشکلات مواجه هستند، به محض اینکه یک ناهنجاری کوچک در جایی مشاهده می‌شود، عده‌ای فریاد «وا اماما»، «وا اسلاما» سر می‌دهند، بدون تردید نبایستی از اصول عدول کنیم، لیکن آیا اصول فقط همین‌هاست؟

برای نمونه صدا و سیما سال‌هاست از رقابت فرار می‌کند مخاطبش را از دست داده، اکثریت اعتمادهای داخلی را سوزانده و زمین بازی را به ماهواره‌ها واگذار کرده است. به جای اصلاح و پذیرش مشکل در کیفیت و عملکرد خودش، به دنبال تبدیل نظارت به ابزار انحصار رفته است؛ رفتار صدا و سیما نشان از آن دارد که فقط اسلام واقعی را ما می‌فهمیم و باید بدیگران نیز بگونه‌ای که خود می‌پسندیم، آموزش دهیم. این مسیر موفقیت آمیزی نیست، زیرا در قالب القاب‌ مقدس، دین را بگونه‌ای می‌پیچانیم که کسی جرات نکند نزدیکش شود.

راهکار:

پایداری و ثبات تمامی نظام‌ها بدون تردید در اقتدار و مشروعیت حاکمان است، حاکمانی انعطاف‌پذیر که احساس مسئولیت کنند، پاسخگو باشند، تا مردم هم در یک وفاق جمعی همانند جنگ 12 روزه پشتیبانی کنند، نه اینکه برخی از دولتمردان خیلی زود فراموش کنند که چه اتفاقی افتاده است. مشروعیت یعنی کارایی حکومت؛ یعنی پذیرش قدرت از سوی مردم در عمل؛ یعنی کیفیت حکمرانی، یعنی مشارکت دادن واقعی مردم در امور و نه صرفا در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها. حکومت‌ها در صورتی قادرند که همکاری و وفاق اجتماعی را داشته باشند که قوانین از مرجعیت و اقتدار لازم برخوردار باشند. در صورتیکه حاکمیت‌ها توانایی مقابله با منازعات را نداشته باشند، با فرسایش نهادهای دموکراتیک و به حاشیه راندن مخالفان مجبور به اقتدارگرایی و سرکوب می‌شوند و هر شکلی از مشروعیت‌ها زیر سوال می‌روند. برخی دولت‌ها نقش آتش‌نشان را اجرا می‌کنند، زیرا وظیفه امدادگر جلوگیری از گسترش آتش است حتی اگر به قسمت‌هایی نیز مجبور شود آسیب برساند یعنی هر زمان چالش و بحرانی مشاهده کند بدنبال خاموش کردن آن به هر قیمتی می‌شود، امیدوارم دولت چهاردهم امروزه چنین نباشد، و در تصمیم‌گیری‌ها بصورت عملی نقش وجودی دولتی قدرتمند را داشته باشد، تا هیچ فرد و نهادی به خودش اجازه ندهد تا عنوان کند: ایران گرفتار بی‌دولتی است.

دشمن در داخ ل و خارج از مرزها با لباس دوست و دشمن آماده است، لیکن آینده ایران در گرو مشارکت و مقاومت مدنی در برابر کاسبان قدرت و ثروت است. تنها راه، پایان دادن به انحصارطلبی، پذیرش تکثر سیاسی و تمکین به رأی آزاد اکثریت است؛ در ایران، فرصت برای فعالیت همه گروه‌های قومیتی، زبانی، فرهنگی و هویتی وجود دارد، بشرطی که به حقوق یکدیگر در جهت کرامت انسانی و دموکراسی پایدار با پشتیبانی قانون برای همه در عمل احترام بگذاریم.