نویسنده: الهام پیشداد (مدیر گروه مطالعات تغییر اقلیم در خاورمیانه)  |   ۴ اردیبهشت ۱۴۰۰

22 و ۲۳ آوریل 2021 مصادف با دوم و سوم اردیبهشت 1400، پنجاه ‌و‌یکمین سال‌روز جهانی زمین پاک در واشنگتن، به میزبانی جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا برگزار می‌شود. در این اجلاس از 40 رهبر سیاسی جهان از جمله روسای‌جمهور دو کشور بزرگ و رقیب آمریکا یعنی چین و روسیه دعوت به‌عمل آمده و کاخ سفید نیز امیدوار است که در این جریان با بزرگترین تولیدکننده‌های گازهای گلخانه‌ای در جهان به توافق برسد. گروه‌های زیست محیطی و ذی‌نفعانی چون «شورای دفاع از منابع طبیعی» و 300 تن از مدیران رده‌بالای اجرایی دولت در این کشور نیز از رئیس‌جمهور ایالات متحده خواستار تعیین و اجرایی کردن هدف کاهش حداقل 50 درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال 2030 می باشند. در واقع این امر تعهد قبلی واشنگتن در دوره اوباما با هدف كاهش 28 درصدیِ انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال 2025 را دو برابر می‌کند.

۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

گروه روندهای فکری پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می کند؛ سیاست رهایی بخش در جهان امروز (با محوریت کتاب: از هرمنوتیک به سیاست رهایی بخش)

نویسنده: سید محسن (ميلاد) مصطفوی (مدیر گروه) عبدالعزیز مولودی هیراد مخیری (دبیر گروه)  |   ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

"وقتی از ناسیونالیسم در عصر مدرن صحبت به میان می‌آید،منظور یک اندیشه و عمل است که به دنبال ایجاد یا تقویت«احساس ملی» در بین مردم است ، ناسیونالیسم به گونه ای در تمام نقاط ایدئولوژی سیاسی از چپ تا راست میانه یافت می‌شود و این نشان از آن دارد که ناسیونایسم چیزی عام‌تر و مبهم‌تر از یک ایدئولوژی خاص است"

نویسنده: سمیرا ازکات  |   ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

تظاهرات اکتبر 2019 ، که شدیدترین اعتراضات از سال 2003 بود، صحنه سیاسی عراق را به کلی تغییر داد، معترضان خواستار استعفای دولت، تغییرقانون انتخاباتی (که به احزاب کوچکتر فرصت پیروزی در انتخابات را بدهد)، انتخابات زودهنگام (انتخابات 2018 را به دلیل مشارکت حداقلی فاقد مشروعیت می دانستند) و ... بودند با تشدید تظاهرات عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق، مجبور به استعفا شد، تظاهر کنندگان احزاب سنتی و محافظه کار را که از سال 2005 صحنه سیاسی عراق را در اختیار داشتند،

نویسنده: محمد ریگی درخشان  |   ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

انقلاب سال 1979 ایران به رهبری آیت ‌الله سید روح‌الله خمینی (ره)، از دیدگاه اسلامگرایان مهم ‌ترین رویداد قرن بیستم محسوب می‌شود. وقوع این انقلاب نه تنها سیاست جهانی، بلکه جهان اسلام را نیز دچار تحول کرد. گروه‌های اسلامگرای ترکیه نیز در سال‌های 1960-1980 نیز تحت تاثیر جریان انقلاب در کشور همسایه (ایران) قرار گرفتند. در این یادداشت می‌کوشیم با توجه به حافظه تاریخی، خوانش جدیدی از موقعیت و چگونگی تاثیر انقلاب ایران بر گروه‌های اسلامی در محدوده زمانی مذکور بپردازیم.

۲۳ فروردین ۱۴۰۰

چهارشنبه آینده یعنی اول اردیبهشت 1400 دوباره دیپلمات های ایرانی و 1+5 در وین گردهم می آیند تا برجام را بعد از صدها زخم ترامپی، درمان و احیا کنند. اما پرسش و مساله اصلی این است که طرفین در میانه کوهی از بی اعتمادی و بدگمانی، تا چه حد و با چه رسم و طریقی حاضر و قادر به توافق خواهند شد؟

نویسنده: مسعود رضائی  |   ۲۳ فروردین ۱۴۰۰

جمهوری اسلامی ایران، پیشرفت چشمگیر چین را معادل افول نسبی سلطة جهانی آمریکا می‌داند. این نگاه در راستای تفکری است که تهران مایل است آن را توزیع جهانیِ درست قدرت، یعنی ساختار چندقطبیِ جهانی در نظر بگیرد. به‌همین جهت ظرف سه دهۀ اخیر، تهران همواره در پی شکل‌دهی به ترتیبات همکاری راهبردی با چین و نیز در تلاش برای دستیابی به سازوکارهایی با مضامین ائتلاف و اتحاد نظامی بوده است. این تمایل و چشم‌انداز از زمان تصویب سند همکاری 25 ساله با چین در هیأت دولت و متعاقباً امضای آن در اوایل فروردین 1400، نزد برخی مسئولان ایرانی جدی‌تر شده است. اما به نظر نمی‌رسد منطق ورود به مشارکت راهبردی چین با ایران (به‌رغم وجود برخی دغدغه‌های مشترک) با سطح و محدوده‌ای که تهران برای آن تعیین و روی آن مانور می‌دهد همخوانی داشته باشد و سطوح عالی ائتلاف و اتحاد را پوشش دهد.

نویسنده: محمدرضا صدقی رضوانی  |   ۱۷ فروردین ۱۴۰۰

رخداد پیچیده و متکثری نظیر بهار عربی را نمی‌توان تنها از یک منظر بررسی کرد؛ دشواره‌ای که منبعث از دینامیزم متفاوت تحولات در هر کدام از کشورهای درگیر در این انقلابات است. در حالی که تحولات در تونس و مصر منجر به رخدادهایی مدنی‌تر و مسمالت‌آمیزتر شد، همزمان این خیزش‌ها در کشورهایی نظیر لیبی، سوریه و یمن به جنگ‌های داخلی و دخالت‌ نظامی نیروهای خارجی منتهی شد. بر این مبنا نمی‌توان چنین پدیدۀ سیاسی و اجتماعی چند وجهی را به یک وضعیت همگن در همۀ جوامع متأثر از بهار عربی تقلیل داد. این امر لزوم توجه به وضعیت خاص هر کدام از این کشورها را برجسته می‌کند. علی‌رغم تفاوت‌هایی که به پویایی تحولات و ساخت‌ سیاسی و وضعیت نیروهای اجتماعی هر کدام از این جوامع مرتبط است، در یک نگاه کلی مشابهت‌هایی به مثابۀ زمینۀ شکل‌گیری این انقلابات در بین این کشورها قابل مشاهده است.

نویسنده: عارف بیژن  |   ۱۷ فروردین ۱۴۰۰

گروه ترکیه شناسی پژوهشکده مطالعات استراتژيك خاورميانه، در تاريخ ٢٤ اسفند ماه ۱۳۹۹، نشست آنلايني به زبان فارسی با عنوان «کالبد شکافی قدرت نرم ترکیه در خاورمیانه، بالکان و شبه قاره هند» را با حضور و سخنرانی خانم مِروه کایا پژوهشگر و کاندیدای دکتری مطالعات منطقه­ای- خاورمیانه دانشگاه تهران و با مدیریت عارف بیژن، پژوهشگر مهمان و دانشجوی دکتری مطالعات منطقه­ای دانشگاه سن پترزبورگ روسیه و با حضور دکتر قدیر نصری، رئیس پژوهشکده ، دکتر اسدالله اطهری ناظر علمی گروه ترکیه شناسی، دکتر احسان اعجازی مدیر گروه، دکتر مهدی لکزی دبیر اجرایی گروه و همچنین برخی اساتید و پژوهشگران برگزار شد.

نویسنده: حامد عظیمی  |   ۲۵ اسفند ۱۳۹۹

روابط ترکیه و روسیه از دهه 1990 که پیوندهای سیاسی و اقتصادی بین دو کشور تا حد زیادی تحت الشعاع اختلافات آنها در مورد تعدادی از مسائل منطقه ای در قفقاز قرار داشت، مسیری طولانی طی کرده است. بسیاری از تحلیلگران همسویی ژئوپلیتیکی بین ترکیه و روسیه را پاسخ عامدانه ترکیه به وخیم شدن روابط خود با غرب می دانند.