گروه بررسی مسائل ژئوپولیتیک و استراتژیک خاورمیانه

تعداد 93

امکان‌سنجی عادی‌سازی روابط اسرائیل و سودان

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۳۰ بهمن ۱۴۰۱

الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل اخیرا اعلام کرد که در 2 فوریه 2023 به خارطوم سفر کرده که نقطه عطف جدیدی در مسیر ایجاد روابط رسمی و تمام‌عیار بین سودان و اسرائیل بوده است. وزیر خارجه مدعی شد که با ژنرال عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیت سودان و رهبر نیروهای مسلح، دیدار کرده است تا گام‌های پایانی را برای توافق نهایی صلح بین دو کشور تحت نظارت آمریکا انجام دهد؛ البته مشروط به اینکه این توافق تنها پس از تشکیل دولت انتقالی غیرنظامی در سودان امضا شود

رفتار دولت جدید اسرائیل در قبال قدرت‌های بزرگ

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۳ دی ۱۴۰۱

بدون شک، عرصه سیاسی در اسرائیل با دولت جدید راست افراطی در سال 2023 که حاصل پنجمین انتخابات در چهار سال اخیر برای کنست در نوامبر 2022 بود، شاهد یک تغییر چشمگیر است. اعضای ائتلافی که بنیامین نتانیاهو تشکیل داده نگرانی‌های جامعه بین‌المللی را به دلیل حساسیت مناقشه اسرائیل و فلسطین از یک‌سو و تلاش آمریکا برای کاهش اختلافات کشورهای عربی با اسرائیل از سوی دیگر برانگیخته است. با این ‌حال، یک از مهم‌ترین سوا لاتی که باید به آن پاسخ داده شود این است که دیپلماسی اسرائیل نسبت به قدرت‌های بزرگ که نقش مهمی در هدایت نظام بین‌الملل ایفا می‌کنند چیست

کنست بیست و پنجم: تأملی بر نتایج انتخابات اسرائیل

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۷ آبان ۱۴۰۱

اردوگاه جناح راست اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو، رهبر مخالفان، در بیست و پنجمین انتخابات کنست که در تاریخ 1 نوامبر برگزار شد به پیروزی بزرگی دست یافت، زیرا اردوگاه نتانیاهو موفق به کسب 64 کرسی شد و می‌تواند به‌آسانی یک دولت کاملاً راست‌گرا تشکیل دهد. از سوی دیگر، اردوگاه ضد نتانیاهو تا حد معناداری افول کرد و حزب چپ‌گرای مرتص پس از گذشت 30 سال دیگر در کنست جایی ندارد و راست افراطی جایگاه خود را به شکلی بی‌سابقه در نظام سیاسی اسرائیل تقویت کرد که نماینده برجسته آن‌ها حزب صهیونیسم مذهبی است. این یادداشت تحلیلی نتایج انتخابات اسرائیل و عوامل منجر به این نتایج را بررسی نموده و تلاش می‌کند تا آینده صحنه سیاسی اسرائیل را در پی تشکیل یک دولت راست‌گرا پیش‌بینی کند.

پیامدهای احتمالی توافق گازی اسرائیل و لبنان

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۵ مهر ۱۴۰۱

بر اساس نقشه‌ هایی که هر دو بازیگر در سال 2011 به سازمان ملل ارسال کردند، لبنان و اسرائیل بر سر منطقه دریایی به وسعت 860 کیلومتر مربع (332 مایل) دچار اختلاف شده‌اند. این منطقه سرشار از گاز طبیعی و نفت است. از سال 2020، پنج دور مذاکرات غیرمستقیم در مورد این موضوع تحت حمایت سازمان ملل و میانجیگری ایالات متحده برگزار شده است که آخرین دور آن در می 2021 برگزار شد. به نظر می‌رسد در برهه کنونی توافق تعیین مرزهای دریایی با میانجیگری ایالات متحده بین لبنان و اسرائیل در مراحل پایانی خود قرار دارد. مقامات لبنانی و اسرائیلی می‌گویند که این توافق به زودی امضا خواهد شد، اگرچه هنوز بحث‌ های مهمی ادامه دارد و این احتمال وجود دارد که توافق نهایی به زودی محقق نشود.

نگاهی راهبردی به عملیات سپیده‌دم اسرائیل

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۸ شهریور ۱۴۰۱

در 5 اوت، ارتش اسرائیل (IDF) عملیات هوایی سپیده‌ دم (Breaking Dawn) علیه نوار غزه را آغاز کرد و زیرساخت‌های جهاد اسلامی فلسطین (PIJ) را هدف قرار داد. این حمله ماهیت پیشگیرانه‌ای داشت؛ چرا که پنج روز قبل، اسرائیل باسم السعدی، یکی از رهبران ارشد این سازمان را که در کرانه باختری فعالیت می‌کرد، دستگیر کرده بود. پس از دستگیری، تنش‌ها به سرعت بالا گرفت و اسرائیلی‌ها خود را برای انتقام‌گیری احتمالی از سوی جهاد آماده کردند؛ جاده‌های جنوب اسرائیل بسته شد و سربازان به مرز غزه اعزام شدند. در نهایت، دولت نخست‌وزیر یائیر لاپید تصمیم به انجام حملات هوایی قبل از تحقق تهدید جهاد اسلامی گرفت.

ارتش اسرائیل و مسئله اعتماد عمومی

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۹ مرداد ۱۴۰۱

در ژانویه سال آینده، آویو کوخاوی، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل به دوره چهار ساله خدمت خود پایان خواهد داد و در حال حاضر روند تعیین جانشین وی در حال انجام است

چارچوب نوین همکاری I2U2: منافع و چالش‌ها

۲۸ تیر ۱۴۰۱

گروه کشورهای I2U2، I2 به نمایندگی از هند و اسرائیل و U2 به نمایندگی از ایالات متحده و امارات متحده عربی، اولین نشست مجازی خود را در سطح اجلاس سران در 14 ژوئیه در جریان سفر جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده به اسرائیل برگزار کردند. از آنجایی که مذاکرات در سطح وزرای خارجه I2U2 نیز در اکتبر 2021 آغاز شد، بسیاری از تحلیلگران این ساختار جدید را چهارگانه خاورمیانه یا چهارگانه غرب آسیا نامیده‌اند و به عنوان یک روند جدید مطرح شده است.

تحولات بازار نفت ایران در سایه جنگ اوکراین

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۲ تیر ۱۴۰۱

ایران فرصتی ویژه دارد تا بخشی از عرضه انرژی روسیه به غرب را به دلیل درگیری‌های جاری در اوکراین جبران کند. با این حال، روسیه یک شریک استراتژیک کلیدی برای ایران در یک محیط بین‌المللی و منطقه‌ای بی‌ثبات و در معرض خطر است. این تحلیل تأثیرات تهاجم روسیه به اوکراین بر بخش انرژی ایران، به ویژه بر فروش نفت را بررسی می‌کند و در آن نقش بخش نفت و گاز ایران در صحنه جهانی مورد بحث قرار می‌گیرد.

اسرائیل و معماری نوین ژئوپلیتیکی

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۸ خرداد ۱۴۰۱

خاورمیانه در طول دهه گذشته از پیامدهای بهار عربی تا امضای پیمان ابراهیم، تغییرات پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. تغییر رفتار قدرت‌های بزرگ، پویایی‌های جدید قدرت‌های منطقه‌ای و همچنین تحولات ژئواکولوژیکی به تغییر چشم‌انداز خاورمیانه کمک کرده‌اند. برای اسرائیل، این تحولات از ایجاد چارچوب جدیدی از روابط با منطقه گسترده‌ تر خبر داده است، از جمله شمال آفریقا در غرب، شبه‌ جزیره عربستان در شرق، کشورهای همسایه در صلح با اسرائیل یعنی مصر و اردن و همچنین در مدیترانه شرقی. این یادداشت به تحلیل تغییرات معماری منطقه‌ای خاورمیانه و بلوک‌ها و صف‌ بندی‌های در حال تحول می‌ پردازد. علاوه بر این، در مورد تغییر موضع اسرائیل در منطقه نیز توضیح خواهد داد.

ترجمان استراتژیک

تعظیم به شاهزاده

نویسنده: حمیدرضا کریمی  |   ۲۸ خرداد ۱۴۰۱

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، ریاست جمهوری خود را مصمم آغاز کرد تا عادت سلف خود مبنی بر گرم گرفتن با دیکتاتورها، از جمله محمد بن سلمان رهبر واقعی عربستان سعودی، را کنار بگذارد. در فوریه ۲۰۲۱ بایدن محمد بن سلمان را مسئول قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد سعودی، دانست و گزارش اطلاعاتی ایالات متحده در این زمینه را از حالت طبقه بندی شده خارج کرد. اما پس از یک سال، به نظر می رسد رئیس جمهور قصد دارد در اولین سفر خاورمیانه ای خود از عربستان سعودی دیدن کند.