گروه بررسی مسائل ژئوپولیتیک و استراتژیک خاورمیانه

تعداد 73

رویکرد احیا و ترمیم در سیاست خارجی ایران

نویسنده: سهراب انعامی علمداری  |   ۶ آذر ۱۴۰۰

استراتژیست‌ها براین باورند که راهبردهای عملیاتی و موثر زمانی شکل می‌گیرد که تصمیمات داخلی و دگردیسی‌های خارجی(منطقه‌‌ای و بین‌المللی) باهم به کار گرفته شود؛ به نحوی که کارگزاران سیاست خارجی بتوانند در فرآیند اقدام تصمیم بگیرند. چنین راهبردی در قالب راهبردهای «نوظهورو پویا» یا اصطلاحا «راهبرد ژله ای» قرار می گیرد، این نوع از راهبرد موقعیت محور و با اتکا به عقلانیت عملی است.

اثر توافق ابراهیم بر حوزه امنیت انرژی

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲ آذر ۱۴۰۰

بنا بر گزارش‌ها، وزرای مربوطه اسرائیل، اردن و امارات متحده عربی در 22 نوامبر 2021 قرارداد مهم انرژی در برابر آب را در دبی امضا خواهند کرد. تحت شرایط مشخص شده آن، یک نیروگاه خورشیدی در اردن ساخته خواهد شد تا برق یک نیروگاه نمک‌زدایی اسرائیلی را تامین کند که به نوبه خود آب را به اردن می‌فرستد. انتظار می‌رود جان کری، نماینده ایالات متحده در امور اقلیمی نیز در این مراسم شرکت کند.

ظرفیت شکننده چین به مثابه تکیه گاه سیاست خارجی ایران

نویسنده: علی عیدی پور  |   ۲۳ آبان ۱۴۰۰

در هر نظام بین المللی دولتهایی که از نظم و نظام موجود ناراضی هستند، استراتژی تجدیدنظر طلبی را در دستور کار خود قرار می دهند تا نظم و نظامی مطابق با خواست و آرمان خود را مستقر سازند.جمهوری اسلامی ایرانِ ناراضی از نظم موجود نیز از زمان شکل گیری،جهت گیری تجدید نظرطلبانه را در سیاست خارجی خود در پیش گرفت، اما این استراتژی نه تنها به نظم مورد نظر نینجامید بلکه باعث آسیب پذیری‌هایی برای کشور شده است.

نقش دیپلماسی نظامی در استراتژی اسرائیل

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۶ آبان ۱۴۰۰

در نگاه کلی اسرائیل تمایل دارد امنیت ملی خود را در یک منشور محدود از قدرت نظامی درک کند و سایر ارکان اساسی مانند نهادهای دموکراتیک و انعطاف‌پذیری ملی را کم‌اهمیت جلوه دهد. در واقع، تأثیرات تاریخی و فرهنگی منجر به یک جدول زمانی ادراکی شده است که جنگ‌ها به عنوان نقطه عطف آن و هر چیز دیگری، منجر به آن می‌شود یا ناشی از آن است و دیپلماسی نظامی کاملا مورد توجه قرار نمی‌گیرد. بر اساس این طرز تفکر، زمانی برای دیپلماسی وجود دارد که صرفا توسط دیپلمات‌ها مدیریت می‌شود و وقتی دیپلماسی شکست می‌خورد، نظامیان به جنگ می‌پردازند. این امر اصطلاح دیپلماسی نظامی را محدود می‌کند؛ اما در واقعیت، همه چیز مشخص نیست و ارتش به طور متناوب از ابزارهای دیپلماتیک برای خدمت به مأموریت و اهداف ملی خود استفاده می‌کند و نقش مهمی در مدیریت و شکل دادن به واقعیت دارد.

روابط هند و اسرائیل: گسترش فرصت‌های جدید

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۴ آبان ۱۴۰۰

وقتی صحبت از روابط هند و اسرائیل به میان می‌آید، بسیار غیرمعمول و نادر است که مباحث مربوط به همکاری‌های نظامی-امنیتی یا معاملات تسلیحاتی طی سفرهای سطح بالا در دستور کار قرار نگیرد.

پنجمین نشست تخصصی گروه مسایل استراتژیک خاورمیانه

امارت اسلامی افغانستان و جمهوری اسلامی ایران؛ زمینه‌های رویارویی و همکاری

نویسنده: افسانه رشاد (دبیر گروه )  |   ۲۷ مهر ۱۴۰۰

گروه بررسی مسایل استراتژیک «مرکز مطالعات علمی و بررسی‌های استراتژیک خاورمیانه» طی پنجمین نشست تخصصی در تاریخ 22 مهر 1400 مسأله افغانستان را تحت عنوان «امارت اسلامی افغانستان و جمهوری اسلامی ایران؛ زمینه‌های رویارویی و همکاری» به بحث و بررسی کارشناسان این حوزه آقایان دکتر نوذر شفیعی و دکتر مجتبی نوروزی نهاد. در ابتدای جلسه مدیر گروه مسایل استراتژیک طی بیان مقدمه‌ای، به طرح مسأله و تشریح اهمیت و ضرورت موضوع پرداختند. خانم دکتر فاطمه سلیمانی مروری کوتاه بر روابط پرفراز و نشیب جمهوری اسلامی ایران و طالبان در سه دهه گذشته داشتند.

تنش بین تهران و باکو در سایه متغیر اسرائیل

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۷ مهر ۱۴۰۰

آذربایجان و ارمنستان مدت‌هاست که در منطقه مورد بحث قره‌باغ، منطقه‌ای که اکثریت آن ارمنی است، دچار تنش‌های مستمر شده‌اند که طی 30 سال گذشته دو جنگ تمام‌عیار در آن صورت گرفته است. به دنبال پیروزی جمهوری آذربایجان در سال 2020، باکو شروع به ادعای سرزمینی خود در بخش‌هایی از جمهوری ارمنستان کرد

بازسازی ارتش سوریه: صحنه رقابت دوستان و دشمنان

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۹ شهریور ۱۴۰۰

پس از یک دهه جنگ خونین داخلی، روند بازسازی ارتش سوریه - که هنوز در مناطق مختلف این کشور با گروه‌های شورشی در جریان است - آغاز شده است. روسیه و ایران برای نفوذ در این فرایند بازسازی تلاش می‌کنند و ارتش سوریه احتمالاً در سال‌های آینده به آن‌ها وابسته خواهد ماند. از آنجا که این امر پیامدهای مستقیمی برای اسرائیل دارد، تل آویو چگونه می‌تواند به این وضعیت رسیدگی کند؟ یک دهه درگیری در سوریه نشان داد که در درجه اول، تهدید بالقوه اولیه برای حکومت بشار اسد دارای ابعاد داخلی است و نه درگیری با اسرائیل. ارتش سوریه به عنوان یک ارتش عمدتا کلاسیک اکنون نیاز به بازسازی دارد. در عین حال، نیاز عملیاتی برای بهبود عملکرد دفاعی در برابر حملات هوایی که توسط اسرائیل انجام می‌گردد، وجود دارد. با این حال، بحران عمیق اقتصادی و احتمال ادامه جنگ در سوریه مسائلی هستند که توجهات و منابع لازم را به خود جلب می‌کند

عراق و مسئله دولت پنهان

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۸ شهریور ۱۴۰۰

مناقشه بر سر گروه‌های مسلح دخیل در بسیج مردمی بخش مهمی از نگرانی‌های عرصه سیاسی عراق را به خود اختصاص داده است. این گروه‌ها که به دلیل نزدیک بودن به مواضع بازیگر پشتیبان و سطح بالای وفاداری به رهبری جمهوری اسلامی مشهور هستند اکنون با عنایت به منابع قدرت، بودجه و قابلیت‌هایی که دارا هستند به آن‌ها این امکان را داده است که نهادهایی موازی با نهادهای دولتی را تشکیل دهند، به‌طوری که اکنون به کارگیری اصطلاح دولت پنهان دور از واقعیت نیست. این گروه‌های مسلح و تأثیرگذار نماینده بخش عمده‌ای از بسیج مردمی هستند