بررسی مسایل استراتژیک خاورمیانه

تعداد 70

پیامدهای احتمالی توافق گازی اسرائیل و لبنان

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۵ مهر ۱۴۰۱

بر اساس نقشه‌ هایی که هر دو بازیگر در سال 2011 به سازمان ملل ارسال کردند، لبنان و اسرائیل بر سر منطقه دریایی به وسعت 860 کیلومتر مربع (332 مایل) دچار اختلاف شده‌اند. این منطقه سرشار از گاز طبیعی و نفت است. از سال 2020، پنج دور مذاکرات غیرمستقیم در مورد این موضوع تحت حمایت سازمان ملل و میانجیگری ایالات متحده برگزار شده است که آخرین دور آن در می 2021 برگزار شد. به نظر می‌رسد در برهه کنونی توافق تعیین مرزهای دریایی با میانجیگری ایالات متحده بین لبنان و اسرائیل در مراحل پایانی خود قرار دارد. مقامات لبنانی و اسرائیلی می‌گویند که این توافق به زودی امضا خواهد شد، اگرچه هنوز بحث‌ های مهمی ادامه دارد و این احتمال وجود دارد که توافق نهایی به زودی محقق نشود.

نگاهی راهبردی به عملیات سپیده‌دم اسرائیل

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۸ شهریور ۱۴۰۱

در 5 اوت، ارتش اسرائیل (IDF) عملیات هوایی سپیده‌ دم (Breaking Dawn) علیه نوار غزه را آغاز کرد و زیرساخت‌های جهاد اسلامی فلسطین (PIJ) را هدف قرار داد. این حمله ماهیت پیشگیرانه‌ای داشت؛ چرا که پنج روز قبل، اسرائیل باسم السعدی، یکی از رهبران ارشد این سازمان را که در کرانه باختری فعالیت می‌کرد، دستگیر کرده بود. پس از دستگیری، تنش‌ها به سرعت بالا گرفت و اسرائیلی‌ها خود را برای انتقام‌گیری احتمالی از سوی جهاد آماده کردند؛ جاده‌های جنوب اسرائیل بسته شد و سربازان به مرز غزه اعزام شدند. در نهایت، دولت نخست‌وزیر یائیر لاپید تصمیم به انجام حملات هوایی قبل از تحقق تهدید جهاد اسلامی گرفت.

ارتش اسرائیل و مسئله اعتماد عمومی

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۹ مرداد ۱۴۰۱

در ژانویه سال آینده، آویو کوخاوی، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل به دوره چهار ساله خدمت خود پایان خواهد داد و در حال حاضر روند تعیین جانشین وی در حال انجام است

چارچوب نوین همکاری I2U2: منافع و چالش‌ها

۲۸ تیر ۱۴۰۱

گروه کشورهای I2U2، I2 به نمایندگی از هند و اسرائیل و U2 به نمایندگی از ایالات متحده و امارات متحده عربی، اولین نشست مجازی خود را در سطح اجلاس سران در 14 ژوئیه در جریان سفر جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده به اسرائیل برگزار کردند. از آنجایی که مذاکرات در سطح وزرای خارجه I2U2 نیز در اکتبر 2021 آغاز شد، بسیاری از تحلیلگران این ساختار جدید را چهارگانه خاورمیانه یا چهارگانه غرب آسیا نامیده‌اند و به عنوان یک روند جدید مطرح شده است.

تحولات بازار نفت ایران در سایه جنگ اوکراین

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۲ تیر ۱۴۰۱

ایران فرصتی ویژه دارد تا بخشی از عرضه انرژی روسیه به غرب را به دلیل درگیری‌های جاری در اوکراین جبران کند. با این حال، روسیه یک شریک استراتژیک کلیدی برای ایران در یک محیط بین‌المللی و منطقه‌ای بی‌ثبات و در معرض خطر است. این تحلیل تأثیرات تهاجم روسیه به اوکراین بر بخش انرژی ایران، به ویژه بر فروش نفت را بررسی می‌کند و در آن نقش بخش نفت و گاز ایران در صحنه جهانی مورد بحث قرار می‌گیرد.

اسرائیل و معماری نوین ژئوپلیتیکی

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۸ خرداد ۱۴۰۱

خاورمیانه در طول دهه گذشته از پیامدهای بهار عربی تا امضای پیمان ابراهیم، تغییرات پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. تغییر رفتار قدرت‌های بزرگ، پویایی‌های جدید قدرت‌های منطقه‌ای و همچنین تحولات ژئواکولوژیکی به تغییر چشم‌انداز خاورمیانه کمک کرده‌اند. برای اسرائیل، این تحولات از ایجاد چارچوب جدیدی از روابط با منطقه گسترده‌ تر خبر داده است، از جمله شمال آفریقا در غرب، شبه‌ جزیره عربستان در شرق، کشورهای همسایه در صلح با اسرائیل یعنی مصر و اردن و همچنین در مدیترانه شرقی. این یادداشت به تحلیل تغییرات معماری منطقه‌ای خاورمیانه و بلوک‌ها و صف‌ بندی‌های در حال تحول می‌ پردازد. علاوه بر این، در مورد تغییر موضع اسرائیل در منطقه نیز توضیح خواهد داد.

ترجمان استراتژیک

تعظیم به شاهزاده

نویسنده: حمیدرضا کریمی  |   ۲۸ خرداد ۱۴۰۱

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، ریاست جمهوری خود را مصمم آغاز کرد تا عادت سلف خود مبنی بر گرم گرفتن با دیکتاتورها، از جمله محمد بن سلمان رهبر واقعی عربستان سعودی، را کنار بگذارد. در فوریه ۲۰۲۱ بایدن محمد بن سلمان را مسئول قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد سعودی، دانست و گزارش اطلاعاتی ایالات متحده در این زمینه را از حالت طبقه بندی شده خارج کرد. اما پس از یک سال، به نظر می رسد رئیس جمهور قصد دارد در اولین سفر خاورمیانه ای خود از عربستان سعودی دیدن کند.

ترجمان استراتژیک

لیبرالیسم نیازمند ملت است

نویسنده: حمیدرضا کریمی  |   ۲۲ خرداد ۱۴۰۱

لیبرالیسم در خطر است. اصول جوامع لیبرال عبارت اند از: تساهل، احترام به حقوق فردی و حاکمیت قانون. همه این ها در معرض خطر قرار دارند زیرا جهان از چیزی رنج می برد که می توان آن را بحران یا حتی رکود دموکراسی نامید. طبق گزارش خانه آزادی حقوق سیاسی و آزادی های مدنی در سراسر جهان طی ۱۶ سال گذشته هر سال کاهش یافته است. افول لیبرالیسم در قدرت فزاینده خودکامگی هایی همچون چین و روسیه، فرسایش نهادهای لیبرال یا اسما لیبرال در کشورهایی همانند مجارستان و ترکیه، و پسرفت دموکراسی های لیبرال مانند هند و ایالات متحده مشهود است. در هریک از این موارد ناسیونالیسم رشد غیر لیبرالیسم را تقویت کرده است. رهبران غیر لیبرال، احزاب و متحدان آن ها از لفاظی های ناسیونالیستی برای کنترل بیشتر بر جوامع خود استفاده کرده اند.

تحول نوین تسلیحاتی و امنیت خاورمیانه

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۱ خرداد ۱۴۰۱

در چند سال گذشته، توسعه سلاح‌های مافوق صوت به موضوع گمانه‌زنی‌های قابل توجهی تبدیل شده است که از سوی اتاق‌های فکر در سراسر جهان مورد بحث قرار گرفته است. فرض اساسی به ما می‌گوید زمانی که سلاح‌های مافوق صوت در میدان نبرد مستقر شوند، یک تغییردهنده معادلات برای استراتژی‌های نظامی و در نتیجه برای ثبات بین‌المللی هستند. با توجه به سرعت آن‌ها، این پرتابه‌ها سامانه‌های دفاع هوایی و موشکی فعلی را تا حد معناداری بی‌ربط می‌کنند. متعاقباً موازنه قوا را چه در سطح جهانی بین قدرت‌های ایالات متحده، چین و روسیه یا در سطح منطقه‌ای اگر بازیگرانی به آن‌ها دست یابند به چالش می‌کشند.

جنگ اوکراین و نگرش راهبردی ایران

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱

جنگ روسیه و اوکراین توقف جدیدی را در چارچوب روابط بین‌الملل نشان داد که حداقل می‌توان آن را مرحله دوم در رقابت واقعی بین شرق و غرب توصیف کرد. روابط روسیه از یک سو و آمریکا و اروپا از سوی دیگر بیش از گذشته ناهمسوتر و قطبی‌تر شده است و در این بین برآوردهایی وجود دارد که حاکی از حمایت ضمنی چین از عملیات نظامی روسیه علیه اوکراین و به طور کلی رویارویی آن با غرب است. این قطب‌بندی گسترش می‌یابد تا به خاورمیانه برسد و در کنار نشان دادن رویکرد ایالات متحده، اختلاف عمیقی را در نگرش‌ها در تعدادی از کشورهای خاورمیانه نشان می‌دهد